punkt1. Podwyższone ryzyko zachorowania na raka płuca związanego z paleniem tytoniu utrzymuje się nawet 25 lat po rzuceniu nałogu

W amerykańskim kohortowym, retrospektywnym badaniu analizie poddano dane ponad 8 tys. osób. Podczas obserwacji trwającej średnio 28 lat rozpoznano 284 przypadków raka płuca. Wskaźnik zachorowalności wśród aktualnych palaczy wyniósł 1,97/1000 osób/rok, w grupie byłych palaczy 1,61, a wśród osób nigdy nie palących 0,26. Osoby z wywiadem co najmniej 21 paczkolat miały, w porównaniu do osób niepalących, zwiększone ryzyko rozwoju raka płuca, niezależnie od czasu, jaki upłynął od momentu rzucenia nałogu. W ciągu pierwszych pięciu lat od zaprzestania palenia ryzyko rozwoju nowotworu było ponad dwunastokrotnie wyższe. W kolejnych pięciu latach spadało do jedenastokrotnego. Pomiędzy 10. a 15. rokiem od zaprzestania palenia było blisko ośmiokrotnie, natomiast w kolejnej dekadzie blisko sześciokrotnie niższe. U osób, które zaprzestały palenia przed 25 laty obserwowano mniejsze ryzyko, jednakże wciąż było ono ponad trzykrotnie wyższe niż w populacji osób niepalących. Podsumowując swoją pracę, badacze zauważyli, że ich wyniki nie przekreślają znaczenia rzucenia palenia dla zmniejszenia ryzyka rozwoju nowotworów. 4 z 10 raków płuca rozpoznawanych u byłych palaczy dotyczy osób, które zaprzestały palenia ponad 15 lat wcześniej, w związku z czym nie kwalifikują się one do amerykańskich badań przesiewowych z zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej.

academic.oup.com

punkt2. Cotygodniowe elektroniczne monitorowanie objawów chorych po leczeniu z powodu raka płuca wydłuża czas całkowitego przeżycia o 7 miesięcy

Podczas czerwcowego kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) przedstawiono ostateczne wyniki badania klinicznego, w którym chorzy obserwowani po leczeniu z powodu raka płuca zgłaszali on-line, poprzez stronę internetową, swoje samopoczucie. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów system wysyłał informację do pielęgniarki i lekarza, którzy wzywali chorego na wcześniejszą wizytę kontrolną i decydowali o ewentualnym przyspieszeniu kontrolnych badań obrazowych. Podczas etapowej analizy wykazano wydłużenie mediany czasu całkowitego przeżycia chorych w grupie eksperymentalnej (wypełniającej ankiety on-line) w stosunku do standardowej obserwacji o 7 miesięcy (19 vs 12 mies.). Wskaźniki przeżyć jednorocznych wyniosły odpowiednio 75% i 49%. Ostateczna analiza po średnio 24-miesięcznym okresie obserwacji wykazała poprawę wskaźników całkowitego przeżycia o 16 punktów procentowych.

meetinglibrary.asco.org

punkt3. Zmiany składu bakteryjnej flory jelitowej mogą wpływać na skuteczność leczenia raka nerki

Francuscy badacze postanowili sprawdzić, czy skład flory jelitowej (mikrobiomu) wpływa na oporność na nowoczesne terapie raka nerki, z zastosowaniem tzw. inhibitorów punktów kontrolnych. Według hipotezy badawczej zaburzenia mikrobiomu po antybiotykoterapii powodują spadek aktywności stosowanych leków. Podobną zależność wykazano wcześniej u chorych na czerniaka i nowotwory nabłonkowe. 69 osobom rozpoczynającym leczenie raka nerki z zastosowaniem inhibitora punktu kontrolnego (w tym przypadku był to niwolumab) pobrano próbki kału, spośród których 11 otrzymywało wcześniej antybiotykoterapię. Po 14 miesiącach obserwacji oporność na leczenie stwierdzono u 73% z nich, podczas gdy w całej grupie chorych u 39%. Badanie próbek kału nie wykazało istotnych różnic w składzie mikrobiomu pomiędzy osobami opornymi i odpowiadającymi na leczenie. Analizując podgrupę chorych nieotrzymujących antybiotyku wykazano, że osoby odpowiadające na leczenie miały więcej kolonii bakterii Akkermansia muciniphila i Bacteroides salyersiae.

meetinglibrary.asco.org

punkt4. Dootrzewnowa chemioterapia w hipertermii (HIPEC) nie wydłuża całkowitego przeżycia chorych na rozsianego raka jelita grubego

HIPEC (hyperthermic intraperitoneal chemotherapy) jest procedurą dootrzewnowej chemioterapii w warunkach hipertermii, polegającą na podawaniu leków cytotoksycznych podgrzanych do około 42°C bezpośrednio do jamy brzusznej, po wcześniejszym usunięciu makroskopowych zmian przerzutowych. Podczas czerwcowego kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) przedstawiono wyniki badania III fazy, w którym oceniano skuteczność HIPEC u chorych na rozsianego raka jelita grubego. Zakwalifikowani chorzy mogli mieć przerzuty nowotworu wyłącznie do otrzewnej. Podczas resekcji możliwie największej liczby przerzutów, 133 z 265 chorych poddano HIPEC. Następnie wszyscy badani otrzymywali sześciomiesięczną chemioterapię. Nie odnotowano różnic w śmiertelności związanej z zabiegiem operacyjnym ani odsetkiem powikłań w ciągu pierwszych 30-dni po operacji. Przebycie HIPEC wiązało się z niemal dwukrotnie wyższym (24% vs 13,6%) odsetkiem powikłań pooperacyjnych w ciągu 60 dni po zabiegu. Mediana czasu wolnego od nawrotu choroby wyniosła w grupie eksperymentalnej 13,1 miesiąca, a w grupie kontrolnej 11,1 miesiąca. Różnica ta nie była istotna statystycznie. Nie odnotowano również różnic w czasie całkowitego przeżycia (mediana odpowiednio 41,7 i 41,2 miesiąca), ani wskaźniku przeżyć 5-letnich (87% w ramieniu z HIPEC i 88% w grupie kontrolnej).

meetinglibrary.asco.org

punkt5. Częste oznaczanie stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA) po leczeniu raka gruczołu krokowego nie wydłuża przeżycia

Dotychczas nie określono optymalnej częstości oznaczania stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA) u osób po leczeniu z powodu raka gruczołu krokowego. Według dotychczasowych wytycznych badanie to wykonywano od 1 do 4 razy w roku. Podczas kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) przedstawiono pracę, w której przeanalizowano dane ponad 10 tys. chorych po prostatektomii lub radykalnej radioterapii z powodu raka gruczołu krokowego. Wskaźnik przeżycia całkowitego wyniósł ponad 8 lat. Niezależnie od czynników ryzyka wznowy raka gruczołu krokowego, nie odnotowano zależności pomiędzy częstością wykonywania badań PSA a całkowitym przeżyciem.

meetinglibrary.asco.org

punkt6. Nie wszyscy chorzy na rozsianego raka nerki wymagają operacji przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego

Dotychczasowy standard leczenia onkologicznego rozsianego raka nerki wymagał wykonania nefrektomii (resekcji nerki), celem zmniejszenia masy nowotworu przed rozpoczęciem leczenia systemowego. Przedstawione podczas kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) wyniki badania III fazy CARMENA mogą zmienić postępowanie w tej grupie chorych. Do badania włączono 450 osób na rozsianego raka nerki. Wszyscy otrzymywali leczenie z zastosowaniem sunitynibu, z czego u połowy wykonano wcześniej nefrektomię (obecny standard postępowania). Po ponad 50 miesiącach obserwacji nie odnotowano istotnych różnic w czasie całkowitego przeżycia (mediana 13,9 miesiąca po nefrektomii vs 18,4 mies. bez niej), odsetku obiektywnych odpowiedzi (odpowiednio 29% vs 27%) i czasie wolnym od progresji (mediana 7,2 miesiąca grupa kontrolna, 8,3 miesiąca grupa bez nefrektomii).

meetinglibrary.asco.org

punkt7. Zastosowanie nowoczesnych metod monitorowania chorych podczas radioterapii z powodu nowotworów głowy i szyi pozwala na szybsze wykrycie niepożądanych działań leczenia

W badaniu zaprezentowanym podczas czerwcowego kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) 357 chorych otrzymujących radioterapię z powodu raka głowy i szyi przydzielono do dwóch grup: kontrolnej, ze standardowym schematem kontroli, oraz eksperymentalnej – stosującej czujniki i mobilną aplikację oceniające m.in. masę ciała, ciśnienie tętnicze krwi, akcję serca i samopoczucie chorego. Chorzy stosujący nową technologię mieli istotnie niższe nasilenie działań niepożądanych bezpośrednio po zakończeniu radioterapii i po 6-8 tygodniach.

meetinglibrary.asco.org

punkt8. Rak płuca występuje częściej u młodych kobiet niż u młodych mężczyzn

W przeszłości rak płuca występował znacznie częściej u mężczyzn, co wiązano z większą liczbą wypalanych przez nich papierosów. Obecne badania pokazują, że w populacji młodych mieszkańców Stanów Zjednoczonych trend ten zaczyna się odwracać. W badaniu opublikowanym w maju 2018 r. w czasopiśmie New England Journal of Medicine przeanalizowano dane ze Stanów Zjednoczonych za lata 1995-2014, dotyczące chorych między 30. a 54. rokiem życia. Zauważono, że w ciągu ostatnich dwóch dekad zmniejszyła się zachorowalność na raka płuca zarówno wśród mężczyzn, jak i u kobiet, jednak u mężczyzn spadek ten jest bardziej wyraźny. Dodatkowo w niektórych grupach wiekowych liczba zachorowań na raka płuca u kobiet zaczęła przewyższać liczbę zachorowań u mężczyzn, a wyników tych nie da się w pełni wytłumaczyć większą liczbą wypalanych przez kobiety papierosów. Autorzy podkreślają, że potrzebne są kolejne badania celem określenia przyczyn zwiększającej się liczby raków płuca u młodych kobiet.

www.nejm.org

punkt9. Uzupełniająca chemioterapia u chorych na wczesnego hormonozależnego raka piersi o pośrednim ryzyku wznowy nie poprawia wyników leczenia w porównaniu do wyłącznej hormonoterapii

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie New England Journal of Medicine przebadano 6711 kobiet chorych na hormonozależnego, HER2-ujemnego raka piersi, bez przerzutów do węzłów chłonnych, z pośrednimi ryzykiem wznowy na podstawie testu wielogenowego (test stosowany do oszacowania ryzyka wznowy choroby i korzyści z odniesionej chemioterapii). Chore po zabiegu operacyjnym przydzielano losowo do uzupełniającej chemioterapii a następnie do hormonoterapii, lub do wyłącznej hormonoterapii. Po 9-letniej obserwacji nie wykazano istotnych różnic dla obu grup w czasie przeżycia (93,8% vs 93,9 %) oraz w czasie wolnym od nawrotu choroby, z wyjątkiem kobiet w grupie 50 lat i młodszych, które odniosły pewne korzyści z chemioterapii.

www.nejm.org

punkt10. Ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko zgonu u osób dorosłych, które w dzieciństwie przebyły leczenie onkologiczne

Osoby dorosłe, które w dzieciństwie otrzymywały leczenie z powodu nowotworu, mają przewidywany krótszy czas życia niż osoby zdrowe, ze względu na możliwą wznowę nowotworu oraz odległe działania niepożądane chemioterapii np. występowanie chorób sercowo-naczyniowych. W badaniu zaprezentowanym na tegorocznym kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) przeanalizowano wpływ intensywnego wysiłku fizycznego na umieralność w populacji 15.450 dorosłych osób, które w dzieciństwie przebyły leczenie onkologiczne. Wykazano, że osoby podejmujące intensywny wysiłek fizyczny przez co najmniej 8 lat miały o 40% niższe ryzyko zgonu z jakiegokolwiek powodu w porównaniu do osób ćwiczących mało i nieregularnie.

jamanetwork.com

punkt11. Dieta bogata w warzywa nie zmniejsza ryzyka progresji raka gruczołu krokowego

W zaprezentowanym na tegorocznym kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Urologicznego (AUA) wieloośrodkowym badaniu z randomizacją przeanalizowano wpływ diety bogatej w warzywa na ryzyko progresji raka gruczołu krokowego u chorych poddanych aktywnemu nadzorowi (strategia postępowania w raku gruczołu krokowego u chorych z grupy niskiego ryzyka, polegająca na odroczeniu leczenia i częstych kontrolach lekarskich do czasu progresji choroby). 443 chorych przydzielono do dwóch grup; pierwsza przez 2 lata miała dostęp do regularnych telefonicznych konsultacji z dietetykiem zachęcającym do spożywania siedmiu porcji warzyw dziennie, druga otrzymała broszury dotyczące zdrowego odżywiania. W ciągu dwuletniej obserwacji grupa mająca dostęp do dietetyka spożywała średnio 5-6 porcji warzyw dziennie, podczas gdy chorzy z drugiej grupy spożywali mniej niż 4 porcje dziennie. Nie wykazano, aby chorzy spożywający więcej niż 5 porcji warzyw dziennie mieli mniejsze ryzyko progresji nowotworu niż osoby z grupy kontrolnej.

www.medscape.com

punkt12. Palenie papierosów w trakcie leczenia z powodu raka gruczołu krokowego zwiększa ryzyko wznowy

W metaanalizie opublikowanej w JAMA Oncology przeanalizowano wpływ palenia papierosów w trakcie radykalnego leczenia miejscowo zaawansowanego raka gruczołu krokowego na ryzyko wznowy nowotworu. Autorzy przeanalizowali wyniki 22.549 chorych na raka gruczołu krokowego poddanych leczeniu chirurgicznemu lub radykalnej radioterapii, spośród których 4202 chorych paliło papierosy w trakcie leczenia. Wykazano, że w trakcie trwającej średnio 72 miesiące obserwacji, u osób palących papierosy w trakcie leczenia wystąpiło istotnie wyższe ryzyko wznowy biochemicznej (HR 1,4). Dodatkowo stwierdzono, że osoby palące papierosy miały wyższe ryzyko rozsiewu choroby w porównaniu do osób nigdy nie palących (HR 2,5) oraz wyższe ryzyko zgonu z powodu raka gruczołu krokowego (HR 1,89). Osoby palące papierosy w przeszłości miały większe ryzyko wznowy biochemicznej (HR 1,19), przy niezwiększonym ryzyku zgonu z powodu raka gruczołu krokowego.

jamanetwork.com

punkt13. Edukacyjne automatyczne wiadomości tekstowe zmniejszają stres związany z chemioterapią u chorych na raka piersi

Chemioterapia wiąże się z licznymi niepożądanymi działaniami, które mają istotny wpływ na jakość życia chorych na raka piersi. W badaniu zaprezentowanym na tegorocznym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) 100 chorych w trakcie chemioterapii z powodu raka piersi przydzielono losowo do dwóch grup. Pierwsza otrzymywała dwa razy dziennie edukacyjne wiadomości tekstowe na temat radzenia sobie z objawami ubocznymi chemioterapii, z możliwością otrzymania dodatkowych wiadomości w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, podczas gdy druga otrzymała wyłącznie broszury informacyjne. Wykazano, że grupa otrzymująca wiadomości tekstowe miała w porównaniu do grupy kontrolnej wyższą jakość życia, przy jednocześnie mniejszym zaniepokojeniu i stresie związanym z leczeniem. Dodatkowo chore otrzymujące automatyczne wiadomości tekstowe zgłaszały lepszą komunikację z lekarzem prowadzącym. Nie stwierdzono natomiast, aby wiadomości tekstowe miały wpływ na zmniejszenie występowania objawów depresji.

meetinglibrary.asco.org

punkt14. Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne zaleca wcześniejsze rozpoczęcie badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów. Obecnie w Polsce zaleca się wykonywanie badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego u osób z nieobciążającym wywiadem rodzinnym między 50. a 65. rokiem życia. W związku z rosnącą liczbą zachorowań na raka jelita grubego u coraz młodszych osób, Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne (ASC) opublikowało nowe wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Zalecają one, aby osoby z nieobciążającym wywiadem rodzinnym rozpoczynały badania od 45. roku życia.

onlinelibrary.wiley.com