Pochodzenie mitu

Wiele farb do włosów, używanych przed rokiem 1980 zawierało smoliste związki służące przyciemnianiu włosów. Zauważono, że u kobiet, które stosowały te farby, występowało zwiększone ryzyko rozwoju raka pęcherza moczowego. Dowiedziono również, że chemikalia te powodowały raka u myszy. W wyniku tych odkryć, wiele kobiet zaniechało farbowania włosów, co zmusiło firmy kosmetyczne do poszukiwania nowych związków przyciemniających włosy. Te rakotwórcze substancje są obecnie zakazane w wielu krajach.

Obecne dowody

Są dwa rodzaje farb do włosów: utleniające (trwałe) i nieutleniające (zmywalne). Większość badań skupia się na utleniających farbach do włosów.

Przeprowadzono wiele badań oceniających związek między farbami do włosów a nowotworami.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer; IARC) w 1993 r. oceniła farby do włosów i uznała, że przypuszczalnie mogą być one rakotwórcze. Ocena ta opierała się na badaniach, które wykazały zwiększone ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego wśród fryzjerów, którzy są szczególnie narażeni na działanie substancji chemicznych zawartych w farbach do włosów. Pojawiły się też pewne dowody dotyczące wzrostu zachorowań na raka płuca i chłoniaka nieziarniczego w wyniku narażenia na farbę do włosów. 1

W 2002 r. w Yale School of Public Health przebadano 1200 kobiet, z których połowa miała zdiagnozowanego raka piersi. Kobiety były pytane o to, czy używały farby do włosów, jakich kolorów i jakich produktów używały, jak długo i jak często to robiły. Badanie nie wykazało związku między używaniem farby do włosów a rozwojem raka piersi. 2

Badanie przeprowadzone w Szwecji  nie wykazało zwiększonego ryzyka zachorowania na raka pęcherza moczowego u fryzjerów w ostatnich dziesięcioleciach - ocenie poddano ponad 45 000 fryzjerów. Naukowcy doszli do wniosku, że nowoczesne farby nie mają związku z rakiem pęcherza moczowego. Częstość występowania innych nowotworów związanych z farbami do włosów systematycznie spadała, w latach 1990-1998 nie była już statystycznie istotna. 3

W 2008 r. IARC opublikowała zaktualizowany raport, w którym stwierdzono, że narażenie zawodowe na farbę do włosów (fryzjerzy) jest prawdopodobnie związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby nowotworowej, natomiast samo farbowanie włosów nie powoduje raka.4

Badanie z 2011 r. generalnie nie wykazało związku między stosowaniem farby do włosów a rakiem pęcherza moczowego u kobiet. Zwiększone ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego zaobserwowano u kobiet z wyższym wykształceniem, używających trwałych farb do włosów i mających określony profil genetyczny. Wyniki te wymagają jednak potwierdzenia na większej grupie. 5

Badanie opublikowane w 2015 r. nie wykazało związku między używaniem farb do włosów, środków prostujących włosy i odżywek do włosów a rakiem piersi u kobiet, chociaż częstsze stosowanie farb do włosów o ciemnym odcieniu było związane z większym ryzykiem w niektórych podgrupach. Wyniki te również wymagają potwierdzenia na większej liczbie osób. 6

Metaanaliza obejmująca 17 badań nie potwierdziła związku farbowania włosów z rakiem pęcherza moczowego, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 7

Podsumowanie

Powyższe badania potwierdzają, że związek między stosowaniem nowoczesnych farb do włosów a rakiem jest minimalny. Konieczne są dalsze badania w celu ustalenia, czy istnieją pewne osoby, np. z predyspozycjami genetycznymi, u których to ryzyko jest większe. U osób farbujących włosy, nawet regularnie i przez wiele lat, nie występuje prawdopodobnie zwiększone ryzyko zachorowania na raka. Jeśli ktoś nadal jest zaniepokojony, powinien upewnić się, że farbuje włosy w dobrze wentylowanym pomieszczeniu lub salonie, by zmniejszyć narażenie na opary z farb lub zaakceptować swój naturalny kolor włosów.

Bibliografia

1. IARC Working Group. IARC working group on the evaluation of carcinogenic risks to humans: Occupational exposures of hairdressers and barbers and personal use of hair colourants; some hair dyes, cosmetic colourants, industrial dyestuffs and aromatic amines. Lyon, France; 1993. 
2. Zheng T, Holford TR, Mayne ST, Owens PH, Boyle P, Zhang B, et al. Use of hair colouring products and breast cancer risk: a case-control study in Connecticut. Eur J Cancer. 2002 Aug;38(12):1647-52.
3. Czene K, Tiikkaja S, Hemminki K. Cancer risks in hairdressers: assessment of carcinogenicity of hair dyes and gels. Int J Cancer. 2003 May 20;105(1):108-12.
4. Baan R, Straif K, Grosse Y, Secretan B, El Ghissassi F, Bouvard V, et al. Carcinogenicity of some aromatic amines, organic dyes, and related exposures. The Lancet Oncology. 2008;9(4):322-323.
5. Koutros K, Silverman D, Baris D et al. Hair dye use and risk of bladder cancer in the New England bladder cancer study. Int J Cancer, 2011; 129:2894-2904.
6. Llanos, Adana AM, Rabkin, Anna, Bandera, Elisa V, Zirpoli, Gary, Gonzalez, Brian D, Xing, Cathleen Y, Qin, Bo, et al. Hair Product Use and Breast Cancer Risk Among African American and White Women. Carcinogenesis, 2017 38(9): p. 883-892.
7. Turati F, Pelucchi C, Galeone C et al. Personal hair dye use and bladder cancer: a meta-analysis. Annals of Epidemiology. 2014; 24(2); 151-159. See also: Takkouche, B., M. Etminan, and A. Montes-Martinez, Personal use of hair dyes and risk of cancer: a meta-analysis. JAMA, 2005. 293(20): p. 2516-25.