Szanowni Państwo,
W trakcie naszych spotkań w ramach Letniej Akademii Onkologicznej dla Dziennikarzy wielokrotnie wyrażali Państwo chęć ściślejszej współpracy ze środowiskiem onkologów. Polska Liga Walki z Rakiem postanowiła odpowiedzieć na to oczekiwanie, realizując projekt Serwisu Onkologicznego dla Dziennikarzy („Onkoserwisu”). Jego pierwszym elementem jest przygotowywany przez naszych ekspertów newsletter onkologiczny, zawierający wybór ciekawych i ważnych informacji dotyczących onkologii. Planujemy, że będzie on wysyłany raz w miesiącu. W przyszłości zamierzamy go rozbudowywać, opatrywać komentarzami i stworzyć możliwość bezpośredniego kontaktu z ekspertem w celu uzyskania dodatkowych informacji.
Pierwszy numer naszego newslettera wysyłamy do tych z Państwa, którzy znajdują się w naszej bazie adresowej. Bezpłatna subskrypcja newslettera dla innych zainteresowanych osób będzie możliwa po zarejestrowaniu się na stronie www.ligawalkizrakiem.pl. Tam również prosimy kierować ewentualne uwagi i propozycje. Mamy nadzieję, że informacje w zawarte w naszym newsletterze uznają Państwo za interesujące i przydatne w swojej pracy.
Zarząd Fundacji Polska Liga Walki z Rakiem
Gatunek diabła tasmańskiego ocalony dzięki ochronnym mutacjom genetycznym?
W ostatnich 20 latach populacja dzikiego diabła tasmańskiego straciła 80% swojej liczebności z powodu zakaźnego raka pyska diabła (DFTD – Devil Facial Tumour Disease). Do spodziewanego wyginięcia gatunku jednak nie doszło. Naukowcy przeanalizowali genom zwierząt żyjących dziś i przed laty, odkrywając zmiany w kilku genach, które mają związek z wystąpieniem choroby nowotworowej lub czynnością układu immunologicznego i mogą chronić przed rozwojem raka.
www.sciencemag.org
Pakiet onkologiczny nie spełnia oczekiwań
Celem przeprowadzonego przez fundację Onkologia 2025 badania „Analiza czasu oczekiwania pacjentów na diagnozę i leczenie chorób nowotworowych w Polsce” było porównanie sytuacji chorego przed wdrożeniem pakietu onkologicznego oraz po roku jego funkcjonowania. Realny czas oczekiwania od podejrzenia choroby nowotworowej do rozpoczęcia leczenia onkologicznego skrócił się po wprowadzeniu pakietu zaledwie o 3 dni, z 77 do 74 dni.
www.rynekzdrowia.pl
Nadzieja na szybszą identyfikację chorych zagrożonych zachorowaniem na raka przełyku
Zachorowalność na gruczołowego raka przełyku znacząco wzrasta w krajach rozwiniętych. Stan przedrakowy, polegający na zmianie rodzaju nabłonka błony śluzowej, zwany „przełykiem Barretta”, zwiększa ryzyko wystąpienia raka przełyku, jednak nowotwór nie występuje u wszystkich takich osób. W przeprowadzonej metaanalizie badań dotyczących genomu zidentyfikowano 8 nowych czynników ryzyka występujących u chorych z rozpoznaniem zarówno przełyku Barretta, jak i gruczołowego raka przełyku, oraz jeden nowy czynnik ryzyka, specyficzny wyłącznie dla rozpoznania gruczołowego raka przełyku. Może on stać się genetycznym markerem wyróżniającym grupę chorych z rozpoznaniem przełyku Barretta, u których rozwinie się choroba nowotworowa. Pogłębione analizy mają dostarczyć informacji na temat potencjalnych celów molekularnych, które można by wykorzystać w zapobieganiu i leczeniu tego typu raka.
www.thelancet.com
Analiza metylacji mikromacierzy DNA może pomóc w identyfikacji ogniska pierwotnego nowotworu
Stwierdzenie przerzutów nowotworu bez dokładnego określenia jego tkankowego pochodzenia nazywane jest nowotworem o nieznanym punkcie wyjścia. Stan taki wiąże się z niekorzystnym rokowaniem. Rozpoznanie pierwotnego ogniska nowotworu może poprawić rokowanie poprzez możliwość zastosowania bardziej swoistego leczenia. Oceniono skuteczność wykorzystania analizy metylacji mikromacierzy DNA (EPICIUP) w diagnostyce ogniska pierwotnego nowotworu. U 87% chorych, przy dobrej wiarygodności stosowanej metody, udało się ustalić właściwe rozpoznanie, co wpłynęło korzystnie na dobór terapii i na wydłużenie czasu przeżycia chorych
www.thelancet.com
Transfuzja krwi pępowinowej dobrą alternatywą dla przeszczepienia szpiku
Większość chorych wymagających przeszczepienia szpiku od zdrowej osoby nie posiada zgodnych tkankowo dawców, dlatego konieczne jest poszukiwanie innych metod transplantacyjnych. W stosowanych ostatnio transfuzjach krwi pępowinowej kryteria doboru zgodności tkankowej mogą być mniej rygorystyczne, co umożliwia znalezienie większej liczby dawców. W retrospektywnej analizie porównano wyniki przeszczepienia szpiku od zgodnych i niezgodnych grupowo dawców, oraz transfuzji zgodnej grupowo krwi pępowinowej, które stosowane były w leczeniu chorych na ostrą białaczkę lub zespół mielodysplastyczny. Zaobserwowano różnice w czasie przeżycia chorych oraz w ryzyku nawrotu choroby nowotworowej w zależności od stosowanego przeszczepu. Najgorsze wyniki odnotowano u pacjentów z niezgodnym grupowo przeszczepieniem szpiku, a zdecydowanie bardziej dostępna krew pępowinowa okazała się tak samo dobra, jak zazwyczaj wykonywany przeszczep szpiku od zgodnego grupowo dawcy. Co więcej, u chorych z wysokim ryzykiem nawrotu choroby transfuzja krwi pępowinowej okazała się najlepszą opcją terapeutyczną.
www.nejm.org
www.healio.com
Czy warzywa mają wpływ na nasze geny?
Korzystny wpływ przeciwnowotworowy warzyw z rodziny Brassica oleracea (kapusta warzywna) był opisywany u chorych na raka płuca, lecz jego mechanizm pozostawał nieznany. Możliwość regulacji ekspresji genów organizmu poprzez krążące we krwi fragmenty roślinnego materiału genetycznego mikroRNA jest ciągle dyskutowana. W przeprowadzonym badaniu potwierdzono obecność roślinnego mikroRNA we krwi ludzi po spożyciu brokułów, a jej nasilenie było zależne od liczby spożytych warzyw. W badaniach in vitro przeprowadzonych głównie na liniach niedrobnokomórkowego raka płuca z użyciem mikroRNA wykazano zmiany w ekspresji regulacji genów związanych z chorobą nowotworową.
www.nature.com
Długofalowy wpływ stosowania tabletek antykoncepcyjnych na ryzyko raka jajnika
W latach 2002-2012 zaobserwowano spadek umieralności z powodu raka jajnika w USA, Unii Europejskiej oraz Japonii, który zgodnie z prognozami będzie się utrzymywał w następnych latach. W Stanach Zjednoczonych wyniósł ok. 16%, w Unii Europejskiej ok. 10%, w Japonii ok. 2%, a w Ameryce Południowej połowa krajów odnotowała spadek, a połowa wzrost umieralności. W samej Europie różnice wahają się od zmniejszenia umieralności na poziomie 28% w Estonii, do 0,6% na Węgrzech. Po analizie danych wykazano, że ma to związek ze stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych, które zmniejsza ryzyko zgonu z powodu raka jajnika. Badanie pokazuje jak wielki wpływ na umieralność na raka jajnika ma przyjmowanie przez kobiety leków hormonalnych w przeszłości.
www.esmo.org
Nadzieja na poprawę skuteczności terapii przeciwnowotworowych poprzez modyfikacje genetyczne
Zaburzenia obserwowanej w zdrowych organizmach równowagi pomiędzy namnażaniem komórek a ich degradacją mogą prowadzić od rozwoju chorób nowotworowych. Aktywacja procesu programowanej śmierci komórki (apoptozy) w komórkach nowotworowych poprzez TRAIL - ligand indukujący apoptozę związany z TNF (tumour necrosis factor–related apoptosis-inducing ligand) wywiera bezpośredni efekt przeciwnowotworowy. W celu dostarczenia genu TRAIL wykorzystuje się wirusowe i niewirusowe wektory, mezenchymalne komórki macierzyste oraz nanotechnologię. Działanie genu TRAIL w połączeniu z dotychczas stosowanymi terapiami onkologicznymi może przynieść obiecujący efekt w leczeniu raka.
ecancer.org
„Płynna biopsja” – nowy sposób identyfikacji rozsiewu choroby nowotworowej
W większości raków gruczołu krokowego wykrytych na podstawie wzrostu stężenia PSA (prostate-specific antigen) choroba ma charakter ograniczony i można ją leczyć chirurgicznie z dobrym efektem. W ciągu dziesięcioletniej obserwacji u 20-30% chorych po takim leczeniu dochodzi jednak do ponownego wzrostu stężenia PSA. W przeprowadzonym badaniu stwierdzono związek pomiędzy wznową biochemiczną (tj. wzrostem stężenia PSA) a obecnością komórek nowotworowych krążących we krwi (CPC – circulating prostate cells). Komórki te były niekorzystnym czynnikiem rokowniczym i ich obecność pomaga zidentyfikować grupę pacjentów o podwyższonym ryzyku nawrotu raka. Odsetek chorych bez wznowy biochemicznej oceniony po 10 latach od zabiegu był znacznie wyższy w grupie, w której pierwotnie nie stwierdzono obecności krążących komórek nowotworowych we krwi i wynosił 90%, w porównaniu z tylko 30% u chorych z ich obecnością.
ecancer.org
Simwastatyna – lek, który może wspomóc leczenie chorych na raka piersi
Tak zwany „potrójnie ujemny rak piersi” charakteryzuje się brakiem obecności receptora estrogenowego, progesteronowego oraz HER-2 (human epidermal growth factor receptor 2) oraz niekorzystnym rokowaniem. Jego agresywny przebieg jest związany ze słabą ekspresją fosfatazy o podwójnej specyficzności (DUSP4 – dual specificity phosphatase 4) oraz silną ekspresją czynnika transkrypcyjnego ETS-1. Cechy te wpływają na zwiększenie proliferacji i migracji komórek, nasilają angiogenezę oraz wiążą się z gorszą odpowiedzią na chemioterapię i krótszym czasem wolnym od nawrotu choroby. Simwastatyna – wielofunkcyjny lek obecnie wykorzystywany w celu zmniejszania stężenia lipidów we krwi – wpływała na poziomy ekspresji DUSP4 i EST-1 i może być potencjalnym czynnikiem aktywnym w terapii chorych na potrójnie ujemnego raka piersi.
www.nature.com
Światowy kryzys ekonomiczny zwiększył umieralność na raka
Światowy kryzys ekonomiczny w latach 2008-2010 miał związek ze wzrostem bezrobocia i zmniejszeniem wydatków na opiekę zdrowotną w wielu krajach. W przeprowadzonym badaniu, którego dane pochodzą z rejestrów Banku Światowego i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oceniono, w jaki sposób wpłynęło to na umieralność na raka. Przeanalizowano informacje pochodzące z ponad siedemdziesięciu krajów za lata 1990-2010 i porównano długoterminowe prognozy sprzed kryzysu do sytuacji po jego wystąpieniu. Wykazano, że wzrost bezrobocia przełożył się na wzrost umieralności z powodu chorób nowotworowych. System powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych zdawał się mieć ochronny wpływ względem tego zjawiska. Jednocześnie wzrost wydatków na opiekę zdrowotną wiązał się ze zmniejszeniem umieralności na raka. Szacuje się, że kryzys ekonomiczny zwiększył dodatkowo liczbę zgonów z powodów onkologicznych o 260 000.
www.thelancet.com
Historyczne zwycięstwo Urugwaju nad koncernem tytoniowym
Urugwaj wygrał toczący się przez ponad 6 lat przed trybunałem arbitrażowym Banku Światowego proces z wiodącym producentem wyrobów tytoniowych Philip Morris, który zgłosił zastrzeżenia do uchwalonego w tym kraju prawa. Jeden z zaskarżonych przepisów nakłada na koncern tytoniowy obowiązek zamieszczania na przedniej i tylniej stronie paczki papierosów ostrzeżeń informujących o szkodliwości produktu, pokrywających 80% powierzchni. Drugi dopuszcza wprowadzenie na rynek wyłącznie jednego opakowania, celem uniknięcia używania przez producentów terminów: „lekkie”, „łagodne” lub szaty graficznej mogącej sugerować mniejszą szkodliwość produktu. To zwycięstwo wpisuje się w politykę antytytoniową Urugwaju, który poprzez podejmowane działania zmniejszył odsetek palącej młodzieży z 23% (2007r.) do 8%. Pokazuje to również, że każdy kraj może walczyć z koncernami tytoniowymi w obronie zdrowia swoich obywateli i wygrywać.
www.tobaccofreekids.org
Odszkodowania od producentów tytoniu dla palaczy
Trzy koncerny tytoniowe protestują przeciwko decyzji kanadyjskiego sądu nakładającej na nie obowiązek wypłacenia palaczom i byłym palaczom odszkodowań o łącznej wysokości 15,6 miliardów dolarów kanadyjskich. Główny zarzut dotyczy wiedzy koncernów o szkodliwości produktów tytoniowych i umniejszania ryzyka utraty zdrowia i ryzyka uzależnienia. Producenci tytoniu sprzeciwiają sie wyrokowi sądu twierdząc że zarówno rząd, jak i sami Kanadyjczycy wiedzieli o potencjalnej szkodliwości papierosów, a informacje ostrzegawcze na opakowaniach są zamieszczane od ponad 40 lat. Zapowiadają przy tym dalsze działania prawne. Niezależnie od odwołania koncerny tytoniowe zostały zobowiązane do wypłaty tymczasowego odszkodowania powodom w wysokości 1 miliarda.
www.theguardian.com
nicoccino.se