1. Osoby z mnogimi rakami podstawnokomórkowymi skóry mogą mieć zwiększone ogólne ryzyko rozwoju nowotworów
Rak podstawnokomórkowy skóry jest nowotworem o miejscowej złośliwości, bardzo rzadko dającym przerzuty, leczonym przez miejscowe wycięcie. Amerykańscy badacze przyjrzeli się 61 chorym, u których występowały liczne nowotwory podstawnokomórkowe skóry. U 19,7% z nich stwierdzono obecność mutacji w genach odpowiadających za naprawę DNA. Osoby, u których rak skóry występował co najmniej sześciokrotnie, miały ponad trzykrotnie zwiększone ryzyko rozwoju innych nowotworów. Według autorów badania częste występowania raka podstawnokomórkowego jest efektem ogólnoustrojowych zaburzeń genetycznych zwiększających ryzyko rozwoju innych nowotworów.
insight.jci.org
2. Poprawa czasu przeżycia młodych chorych na raka piersi osiągnęła w ostatniej dekadzie plateau
Amerykańscy badacze prześledzili czas przeżycia chorych na raka piersi zdiagnozowanych w wieku 20-39 lat w latach 1975-2015. W badanym okresie zachorowalność na raka piersi wzrosła z 24,6 do 31,7 na 100 tys. kobiet. Odsetek pięcioletnich przeżyć wzrósł z 72,7% w okresie 1975-1979 do 87,4% w latach 2010-2015. Dane z ostatnich lat wskazują na osiągnięcie plateau: pięcioletnie przeżycia w latach 2000-2004, 2005-2009 i 2010-2015 wyniosły odpowiednio 86,3%, 88,3% i 87,4%. Wyjątek stanowi rozsiany rak piersi, w którym obserwuje się ciągłą poprawę pięcioletniego czasu przeżycia (z 33,9% w okresie 2000-2004 do 54,2% w latach 2010-2015). Według autorów badania poprawa wyników leczenia jest efektem postępów w hormonoterapii i immunoterapii. Nie można wykluczyć również wpływu zmiany częstości występowania czynników ryzyka raka piersi tj. palenia papierosów, stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych czy dzietności.
onlinelibrary.wiley.com
3. Czy stosowanie współczesnych leków antykoncepcyjnych wpływa na ryzyko rozwoju raka jajnika?
Zmniejszenie ryzyka rozwoju raka jajnika u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne wykazywano wielokrotnie. Celem cytowanego badania było przeanalizowanie powyższego związku w odniesieniu do nowych leków antykoncepcyjnych zawierających m.in. mniejsze dawki estrogenów czy nowe progestageny. W tym celu blisko dwa miliony duńskich kobiet poddano dwudziestoletniej obserwacji. 1249 z nich zachorowało na raka jajnika, w tym 478 podawało w wywiadzie stosowanie leków antykoncepcyjnych. Współczynnik zachorowalności na raka jajnika był wyższy wśród kobiet, które nigdy nie stosowały hormonalnej antykoncepcji (7,5/100 tys. osób/rok vs 4,3/100 tys. osób/rok u kobiet otrzymujących antykoncepcję). Ryzyko nowotworu malało wraz z czasem stosowania antykoncepcji i wynosiło odpowiednio 0,82 i 0,26 u kobiet stosujących ją krócej niż rok i ponad 10 lat. Zmniejszenie ryzyka malało wraz z czasem od ukończenia stosowania leków, osiągając po 10 latach wartości nieistotne statystycznie. Nie wykazano ochronnego wpływu jednoskładnikowej antykoncepcji na ryzyko rozwoju raka jajnika.
www.bmj.com
4. Chorzy stosujący alternatywne terapie nie są świadomi ryzyka ich interakcji z leczeniem onkologicznym
Podczas tegorocznego kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (uropean Society of Medical Oncology, ESMOE) przedstawiono dwie prace oceniające świadomość ryzyka działań niepożądanych i interakcji wśród chorych stosujących alternatywne metody leczenia (pojęcie obejmujące szerokie spektrum terapii od homeopatii, witamin, suplementów diety, ziół, po modyfikacje diety na np. ketogenną czy wegańską).
W pierwszym badaniu, które miało charakter ankietowy, 51% chorych przyznało się do stosowania alternatywnych metod leczenia w ciągu swojego życia, natomiast tylko 15% podczas terapii onkologicznej. Jednocześnie rozpoznanie nowotworu skłoniło blisko połowę badanych (44%) do poszukiwania innych sposobów leczenia poza medycyną konwencjonalną. Powodem tych poszukiwań były głównie chęć stymulacji układu odpornościowego (78%), poprawa samopoczucia (76%), zmniejszenie stresu (53%), poprawa tolerancji leczenia (45%) i zmniejszenie nasilenia działań niepożądanych (36%). Autorzy podkreślają wysoką selektywność w wyborze preparatów witaminowych i suplementów. Najpopularniejsza jest witamina D, selen z cynkiem oraz witamina C i tzw. witamina B17. 60% osób stosujących alternatywne metody uważało, że nie otrzymało wystarczających informacji dotyczących ich bezpieczeństwa, jednak nie obawiało się powikłań. Głównym źródłem informacji o alternatywnych metodach leczenia był Internet (43%), znajomi (15%), pracownicy służby zdrowia (14%) i onkolodzy (7%).
W drugiej pracy oceniono częstość występowania interakcji lekowych wśród 202 chorych na mięsaki, otrzymujących chemioterapię lub immunoterapię z zastosowaniem inhibitorów kinazy tyrozynowej. 17% z nich przyznało się do stosowania alternatywnych metod leczenia. Istotne interakcje wymagające interwencji personelu medycznego wystąpiły u 24% badanych, z czego 29% związane było ze stosowaniem alternatywnych metod.
European Society for Medical Oncology (ESMO) 2018 Congress. Abstracts 1655P_PR and 1632P_PR
5. Regularne przyjmowanie aspiryny zmniejsza ryzyko rozwoju raka jajnika i wątroby
Dwa artykuły opublikowane online w październikowym numerze JAMA Oncologypotwierdzają tezę o przeciwnowotworowym działaniu kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny).
Pierwszy z nich, będący analizą dwóch amerykańskich kohortowych badań prospektywnych, wykazał zależne od dawki zmniejszenie ryzyka rozwoju raka wątrobowokomórkowego (najczęstszego pierwotnego nowotworu wątroby) u osób przyjmujących co najmniej dwa razy w tygodniu aspirynę w dawce 325 mg. Po 26 latach obserwacji stosowanie kwasu acetylosalicylowego wiązało się ze zmniejszeniem o 49% ryzyka rozwoju raka wątroby. Zależność ta występowała u osób stosujących aspirynę przez co najmniej 5 lat w dawce większej lub równej 1,5 standardowej dawki tabletek tygodniowo. Inne leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie powodowały podobnego zmniejszenia ryzyka rozwoju nowotworu wątroby.
Druga praca dotyczyła związku pomiędzy przyjmowaniem kwasu acetylosalicylowego a ryzykiem rozwoju raka jajnika. Analizie poddano dane ponad 200 tys. kobiet z dwóch prospektywnych badań kohortowych. Kobiety przyjmujące niskie dawki aspiryny miały o 23% mniejsze ryzyko zachorowania na raka jajnika. Ciekawym wnioskiem jest większe (o 19%) występowanie raka jajnika wśród kobiet stosujących przewlekle inne niż kwas acetylosalicylowy niesteroidowe leki przeciwzapalne.
jamanetwork.com
jamanetwork.com
6. Zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko raka płuca u niepalących kobiet
W badaniu przedstawionym na Światowej Konferencji Raka Płuca w Toronto przeanalizowano wpływ zanieczyszczenia powietrza na występowanie raka płuca u niepalących osób. W tym celu przebadano 681 chorych na raka płuca, z których 439 było obecnymi albo byłymi palaczami papierosów, a 242 nigdy ich nie paliło. Na podstawie miejsca zamieszkania oszacowano narażenie na zanieczyszczenie powietrza dla poszczególnych osób od 1996 roku. W tym celu zbadano stężenie PM 2,5 (pył zawieszony o średnicy mniejszej niż 2,5 μm uznany przez Światową Organizację Zdrowia za najbardziej szkodliwy dla zdrowia składnik zanieczyszczonego powietrza). Oszacowano, że średnie narażenie na zanieczyszczenie powietrza dla wszystkich chorych wynosiło 7,1 PM 2,5 μg/m³. Spośród osób palących lub palących w przeszłości u 6,1% PM 2,5 wynosiło >10 μg/m³, a spośród niepalących - u 15,1%. Wśród chorych na raka płuca z wysokim narażeniem na zanieczyszczenie powietrza (PM 2,5 > 10 μg/ m³) 73% stanowiły kobiety, w większości pochodzenia azjatyckiego. Nie wykazano natomiast, aby zanieczyszczenie powietrza stanowiło czynnik ryzyka raka płuca dla niepalących mężczyzn.
www.ascopost.com
7. U kobiet z obciążeniami kardiologicznymi zbyt rzadko wykonuje się badania obrazowe mięśnia sercowego przed rozpoczęciem leczenia systemowego
W retrospektywnym badaniu opublikowanym w Journal of Clinical Oncologyprzeanalizowano częstość wykonywania badań obrazowych mięśnia sercowego u blisko 18,5 tysiąca chorych na wczesnego raka piersi rozpoczynających leczenie systemowe lekami kardiotoksycznymi: trastuzumabem i/lub antracyklinami. Stwierdzono, że u prawie wszystkich chorych (93,6%) leczonych trastuzumabem wykonano wyjściowe badanie obrazowe mięśnia sercowego, niezależnie od liczby czynników ryzyka jego uszkodzenia. Badania obrazowe wykonano u 62,6% ogółu chorych leczonych antracyklinami i u 73,3% chorych leczonych antracyklinami z czynnikami ryzyka uszkodzenia mięśnia sercowego. Zauważono, że kobiety z czynnikami ryzyka uszkodzenia mięśnia sercowego leczone antracyklinami bez trastuzumabu miały wyższe ryzyko incydentu sercowo-naczyniowego w ciągu pięciu lat od zakończenia leczenia (4,5%), niż kobiety bez obciążeń kardiologicznych leczone trastuzumabem bez antracyklin (2,6%). Jednocześnie chore te miały rzadziej wykonywane badanie obrazowe mięśnia sercowego (73,3% vs 93,6%). Autorzy badania podkreślają konieczność brania pod uwagę nie tylko kardiotoksyczności danego leku, ale również liczby czynników ryzyka uszkodzenia mięśnia sercowego przy kwalifikowaniu chorych do obrazowego badania mięśnia sercowego przed rozpoczęciem leczenia systemowego.
ascopubs.org
8. Zmniejszenie masy ciała przez kobiety po menopauzie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi
Otyłość u kobiet po menopauzie jest udowodnionym czynnikiem ryzyka rozwoju raka piersi. W badaniu opublikowanym w Cancer sprawdzono, jaki wpływ na zachorowalność na raka piersi ma ubytek masy ciała przez kobiety po menopauzie. W tym celu przeprowadzono badanie z udziałem ponad 60 tysięcy kobiet w wieku 50-79 lat, nie chorujących wcześniej na raka piersi, z prawidłowym wynikiem mammografii. Masę ciała, wzrost i BMI (Body Mass Index) oceniono wyjściowo oraz po 3 latach. Jako zmniejszenie masy ciała przyjęto granicę 5% w stosunku do wyjściowej. W trakcie ponad jedenastoletniej obserwacji 3061 kobiet zachorowało na raka piersi. Wykazano, że zmniejszenie masy ciała u kobiet po menopauzie, niezależnie od tego czy celowe, czy nie, istotnie (o 12%) obniżało ryzyko zachorowania na raka piersi w porównaniu do kobiet ze stabilną masą ciała. Nie wykazano, aby wzrost masy ciała o ≥5% po menopauzie wiązał się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi.
onlinelibrary.wiley.com
9. Chorzy na wczesnego raka płuca odmawiający leczenia operacyjnego mają gorsze wyniki leczenia
Zalecanym leczeniem raka płuca w I stadium zaawansowania jest resekcja miąższu płucnego. W badaniu zaprezentowanym na World Conference on Lung Cancersprawdzono, jaki wpływ na przeżycia ma odmowa leczenia operacyjnego u chorych zakwalifikowanych do operacji z powodu raka płuca w I stadium zaawansowania. Z ponad 121 tysięcy pacjentów z amerykańskiej bazy chorych na raka płuca w I stadium zaawansowania 2,6% odmówiło poddania się zalecanej operacji. Spośród nich 43% odmówiło jakiegokolwiek leczenia onkologicznego, 26% otrzymało chemioterapię lub radioterapię, 24% otrzymało stereotaktyczną radioterapię, a 7% radiochemioterapię. Wykazano, że chorzy, którzy odmówili jakiegokolwiek leczenia onkologicznego, mieli zdecydowanie gorsze wskaźniki przeżycia w porównaniu do pozostałych chorych, którzy odmówili leczenia operacyjnego (mediana odpowiednio 19,8 i 42,2 miesiąca). Najlepsze przeżycie mieli chorzy poddani stereotaktycznej radioterapii (mediana 47,9 vs 25,2 miesiące). Chorzy, którzy zgodnie z zaleceniem poddali się operacji, mieli najdłuższe przeżycie (mediana 82,8 miesięcy).
www.medscape.com
10. Pacjenci z wywiadem onkologicznym i migotaniem przedsionków rzadziej niż pozostali chorzy trafiają pod opiekę kardiologów
Migotaniu przedsionków może towarzyszyć tworzenie się materiału zakrzepowo-zatorowego w przedsionkach serca, co może spowodować niedokrwienny udar mózgu. W jego zapobieganiu stosuje się leki przeciwkrzepliwe. W badaniu opublikowanym w Journal of the American College of Cardiology sprawdzono, jaki wpływ na częstość stosowania leków przeciwkrzepliwych ma czynna lub przebyta w przeszłości choroba nowotworowa. Z ponad 380 tysięcy przeanalizowanych chorych z migotaniem przedsionków, 64 tysiące miało czynną lub przebytą chorobę nowotworową. Zauważono, że chorzy z aktywnym lub przebytym nowotworem, ze świeżo rozpoznanym migotaniem przedsionków, rzadziej trafiają pod opiekę kardiologa (RR 0,91). Jednocześnie jeżeli trafili pod tę opiekę, o 48% częściej niż pozostali chorzy otrzymywali zalecenie przyjmowania leków przeciwkrzepliwych. W konsekwencji zmniejszało to ryzyko udaru mózgu o 11% w stosunku do pozostałych chorych z migotaniem przedsionków. Nie zauważono natomiast, żeby chorzy stosujący leki przeciwkrzepliwe z czynną lub przebytą chorobą nowotworową oraz migotaniem przedsionków mieli wyższe ryzyko krwawienia niż pozostali chorzy z migotaniem przedsionków.
www.onlinejacc.org
11. Kolejne badanie potwierdziło skuteczność tomografii komputerowej klatki piersiowej jako badania przesiewowego w kierunku raka płuca
W zaprezentowanym w Toronto na JWorld Conference on Lung CancerJ badaniu wykazano, że wykonywanie tomografii komputerowej klatki piersiowej u wieloletnich palaczy papierosów zmniejsza umieralność z powodu raka płuca. W badaniu wzięło udział prawie 16 tysięcy osób w wieku 50-74 lat palących więcej niż 10 papierosów dziennie przez 30 lat lub więcej niż 15 papierosów dziennie przez ponad 25 lat. Ponad połowa badanych była bieżącymi palaczami. 7900 osób miało wykonaną tomografię komputerową klatki piersiowej wyjściowo, po roku, 2 latach, a następnie po 2,5 latach; pozostałe osoby stanowiły grupę kontrolną. Wśród nowotworów rozpoznanych w tomografii komputerowej aż 69% stanowiły raki w I stadium zaawansowania, w którym możliwe jest radykalne leczenie chirurgiczne. Po 10 latach obserwacji wykazano, że tomografia komputerowa klatki piersiowej wykonywana jako badanie przesiewowe zmniejsza ryzyko zgonu z powodu raka płuca u mężczyzn o 26%, a u kobiet o 39%. Jest to kolejne. po amerykańskim National Lung Screening Trial, duże badanie wykazujące skuteczność tomografii komputerowej jako metody wczesnego wykrywania raka płuca.