punkt 1. Zmiana stylu życia może poprawiać wyniki leczenia chorych na raka piersi

Otyłość i mała aktywność fizyczna są czynnikami ryzyka rozwoju wielu nowotworów, jak również zwiększają ryzyko nawrotu choroby i wiążą się z krótszym czasem całkowitego przeżycia. Podczas grudniowej konferencji San Antonio Breast Cancer Symposium przedstawiono wyniki etapowej analizy badania z randomizacją SUCCESS C. W badaniu tym chore na raka piersi otrzymywały w ramieniu eksperymentalnym szczegółowe zalecenia dotyczące zmiany stylu życia, utrzymania prawidłowej masy ciała, zwiększenia aktywności fizycznej i poprawy diety. Porady udzielane były telefonicznie i drogą mailową przez przeszkolony personel medyczny. Ponadto prowadzono indywidualny dziennik aktywności i w przypadku wątpliwości kontaktowano się z chorymi. Grupa kontrolna otrzymywała tylko ogólne porady dotyczące zdrowego trybu życia.

Badana interwencja spowodowała średni spadek masy ciała o 1 kg (w grupie kontrolnej odnotowano wzrost o średnio 0,95 kg). Nie odnotowano jednak wpływu tej interwencji na czas do nawrotu choroby czy czas przeżycia całkowitego. Procent chorych stosujących się do otrzymanych zaleceń podczas dwóch lat trwania badania był zaskakująco niski i wyniósł zaledwie 64,4% (80,7% w grupie kontrolnej i 48,2% w grupie eksperymentalnej). Dodatkowa analiza przeprowadzona w grupie kobiet przestrzegających zaleceń wykazała dłuższy czas wolny od nawrotu i czas przeżycia całkowitego u chorych z ramienia eksperymentalnego.

www.abstracts2view.com

punkt2. Rozpoznanie nowotworu zwiększa ryzyko popełnienia samobójstwa

W JAMA Psychiatry opublikowano wyniki populacyjnego badania obejmującego blisko 5 milionów chorych na nowotwory. 2491 z nich popełniło samobójstwo, co stanowiło 0,08% zgonów z okresu obserwacji. Rozpoznanie nowotworu wiązało się ze zwiększeniem o 20% ryzyka popełnienia samobójstwa w porównaniu z ogólną populacją. Najwyższe ryzyko dotyczyło chorych na międzybłoniaka opłucnej, raka trzustki, przełyku, płuca i żołądka. Najniższe (niższe od populacyjnego) ryzyko dotyczyło chorych na czerniaka i raka gruczołu krokowego. Największe ryzyko popełnienia samobójstwa występuje w pierwszych sześciu miesiącach od postawienia rozpoznania i utrzymuje się do 3 lat.

jamanetwork.com

punkt3. Większa objętość mózgu sprzyja rozwojowi nowotworów tego narządu

Czynniki ryzyka rozwoju glejaków (nowotworów komórek układu nerwowego) są w większości nieznane. Norwescy uczeni przeprowadzili badanie oceniające korelację pomiędzy wielkością mózgu (objętości przestrzeni wewnątrzczaszkowej, intracranial volume, ICV) a ryzykiem rozwoju niskozróżnicowanego glejaka. Pomiaru ICV dokonano w badaniu rezonansu magnetycznego 124 chorych na glejaka i 995 zdrowych osób. Zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu występowało wraz ze wzrostem ICV o każde 100 ml. Ponadto mężczyźni mieli ryzyko rozwoju glejaka mniejsze niż kobiety o identycznej objętości ICV. W komentarzach do badania pojawiają się uwagi, że zaobserwowana zależność może być tylko korelacją, a nie czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworu mózgu.

academic.oup.com

punkt4. Gorsze wyniki leczenia chorych na raka szyjki macicy za pomocą małoinwazyjnych technik operacyjnych

W badaniu klinicznym chore na wczesnego raka szyjki macicy podzielono na dwie grupy: 319 poddano małoinwazyjnemu leczeniu operacyjnemu (84,4% laparoskopii, 15,6% leczeniu z użyciem robota) i 312 klasycznej chirurgii. Odsetek chorych bez nawrotu nowotworu po 4,5 roku wyniósł 86% w grupie minimalnie inwazyjnej i 96,5% leczonej klasycznie. Laparoskopia i operacja z użyciem robota były również związane z krótszym czasem przeżycia całkowitego (odsetek chorych przeżywających 3 lata: 93,8% vs 99%).

www.nejm.org

punkt5. Suplementacja witaminy D nie zmniejsza ryzyka rozwoju nowotworu ani chorób serca

Doniesienie sprzed kilku lat o ochronnym wpływie prawidłowego poziomu witaminy D na m.in. ryzyko rozwoju chorób serca, chorób autoimmunologicznych czy raka spowodowało zmianę wielu wytycznych i położenie silnego nacisku na suplementację. Amerykańscy badacze przeprowadzili dwuramienne badanie z randomizacją, mające na celu określenie wpływu suplementacji witaminy D i kwasów omega-3 na ryzyko rozwoju nowotworów i chorób serca. Uczestnikami byli mężczyźni po 50. roku życia i kobiety po 55. roku życia (łącznie ponad 25 tys. osób). Grupa eksperymentalna otrzymywała codziennie 2000 j. witaminy D3 i 1 g kwasów omega-3. Ramię kontrolne stanowiło placebo. Po średnio pięcioletnim okresie obserwacji nie stwierdzono ochronnego wpływu witaminy D3 na ryzyko rozwoju ww. chorób. Nie zauważono również wpływu suplementacji na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek innej przyczyny. Stosowane leki nie powodowały działań niepożądanych, w tym hiperkalcemii (nadmiernego stężenia wapnia w surowicy krwi).

www.nejm.org

punkt6. Otyłość w wieku nastoletnim zwiększa ryzyko zachorowania na raka trzustki w dorosłym życiu

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Cancer izraelscy naukowcy przeanalizowali wpływ nadwagi i otyłości występującej w wieku nastoletnim na ryzyko rozwoju raka trzustki w dorosłym życiu. W tym celu poddano analizie grupę prawie 1,8 miliona izraelskich nastolatków w wieku 16-19 lat pod kątem ich wskaźnika BMI (Body Mass Index). W badanej grupie 3% osób było otyłych, a 7,8% miało nadwagę. Po ponad 23 latach obserwacji raka trzustki rozpoznano u 551 osób. Wykazano, że otyłość była związana ze zwiększonym ryzykiem raka trzustki zarówno wśród mężczyzn (względne ryzyko 3,67) jak i kobiet (względne ryzyko 4,07). Dodatkowo wśród mężczyzn również nadwaga (BMI w górnej granicy normy w porównaniu do osób z BMI w dolnych granicach normy) stanowiła czynnik ryzyka raka trzustki (względne ryzyko 1,97). Jest to kolejne badanie potwierdzające związek raka trzustki z otyłością.

onlinelibrary.wiley.com

punkt7. Oksybutynina zmniejsza nasilenie uderzeń gorąca u kobiet w trakcie hormonoterapii z powodu raka piersi

Jednym z działań niepożądanych hormonoterapii stosowanej w uzupełniającym leczeniu chorych na raka piersi są uderzenia gorąca. W badaniu zaprezentowanym na tegorocznej konferencji San Antonio Breast Cancer Symposium przeanalizowano wpływu oksybutyniny na łagodzenie dolegliwości związanych z uderzeniami gorąca u kobiet w trakcie hormonoterapii. Oksybutynina jest lekiem o działaniu antycholinergicznym i jest stosowana głównie w leczeniu nietrzymania moczu spowodowanego nadreaktywnością pęcherza moczowego.

W badaniu wzięło udział 150 kobiet, które doświadczały 28 lub więcej uderzeń gorąca w ciągu tygodnia przez co najmniej 30 dni. Prawie dwie trzecie badanych kobiet było w trakcie hormonoterapii z powodu raka piersi, pozostałe nie otrzymywały leczenia onkologicznego. Kobiety przydzielono do trzech grup: pierwsza stosowała oksybutyninę w dawce 2,5 mg 2 razy dziennie, druga 5 mg 2 razy dziennie, a trzecia placebo. Po 6 tygodniach kobiety stosujące oksybutyninę zgłaszały zmniejszenie o 80% uderzeń gorąca, podczas gdy grupa otrzymująca placebo o 30%. Większe dawki oksybutyniny miały nieco silniejszy efekt, jednak powodowały więcej działań niepożądanych. Badacze podkreślają, że jakkolwiek oksybutynina nie wchodzi w interakcje z tamoksyfenem (hormonalny lek o działaniu antyestrogenowym stosowany u chorych na raka piersi), podczas jej przyjmowania trzeba zachować ostrożność z uwagi na możliwe interakcje z innymi lekami stosowanymi przez chore.

www.medscape.com

punkt8. Apiksaban zmniejsza ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u chorych na nowotwory

Chorzy na nowotwory mają zwiększone ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Do tej pory jedyną przebadaną i skuteczną metodą profilaktyki tego powikłania u chorych na nowotwory było stosowanie heparyn drobnocząsteczkowych, które są preparatami podawanymi w formie uciążliwych dla chorych iniekcji podskórnych. Od kilku lat dostępne są nowe doustne leki przeciwkrzepliwe stosowane w leczeniu choroby zakrzepowo-zatorowej, jednak do tej pory nie były one przebadane w profilaktyce tej choroby.

W badaniu z randomizacją opublikowanym w czasopiśmie New England Journal of Medicine przebadano skuteczność apiksabanu (nowy doustny antykoagulant) na ryzyko rozwoju żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u chorych na nowotwory. W tym celu ponad 560 chorych z pośrednim i wysokim ryzykiem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej przed rozpoczęciem chemioterapii przydzielano do dwóch grup: pierwsza otrzymywała apiksaban w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie, a druga placebo. Po 180 dniowej obserwacji wykazano, że apiksaban istotnie zmniejsza ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (jej częstość wynosiła 10% u chorych stosujących placebo oraz 4% u stosujących apiksaban). Jednocześnie w grupie stosującej apiksaban do dużych krwawień dochodziło ponad dwa razy częściej niż w grupie stosującej placebo (3,5% vs 1,8%)

www.nejm.org

9. Powstała strona internetowa dla chorych na raka gruczołu krokowego

Rak gruczołu krokowego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. W przypadku nowotworu ograniczonego do gruczołu krokowego istnieje kilka ścieżek postępowania: leczenie chirurgiczne, radykalna radioterapia lub aktywny nadzór (powtarzanie biopsji gruczołu krokowego 1 raz w roku, oznaczanie stężenia PSA oraz badanie per rectum). Wybór metody leczenia zależy od zaawansowania choroby, wieku chorego oraz jego obciążeń chorobami przewlekłymi i od indywidualnych preferencji.

Naukowcy z The Michigan Urological Surgery Improvement Collaborative (MUSIC) utworzyli stronę internetową dla chorych na raka gruczołu krokowego, gdzie nie tylko mogą oni znaleźć fachowe informacje dotyczące tego nowotworu i jego leczenia, ale również, dzięki specjalnej aplikacji, dowiedzieć się jakie leczenie wybrali podobni chorzy w tym samym stadium zaawansowania choroby, w podobnym wieku i z podobnymi czynnikami ryzyka. Autorzy strony podkreślają, że jej celem jest wsparcie chorych na raka gruczołu krokowego w podjęciu właściwej decyzji dotyczącej leczenia onkologicznego. Zauważają również, że decyzje podjęte przez chorych na raka gruczołu krokowego w większości pokrywały się z zaleceniami onkologów.

bit.ly

punkt10. Działania niepożądane po chemioterapii zależą od płci chorych

W badaniu przedstawionym na tegorocznym kongresie Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (European Society for Medical Oncology) przebadano wpływ płci na nasilenie i rodzaj działań niepożądanych po chemioterapii. W tym celu przeanalizowano pod kątem powikłań chemioterapii ponad 1600 chorych na raka przełyku lub żołądka w trakcie chemioterapii I linii leczenia, którzy uczestniczyli w 4 badaniach klinicznych. Wśród badanych 80,3% stanowili mężczyźni, a 19,7% kobiety. Pomimo że ogólna liczba działań niepożądanych chemioterapii oraz ich nasilenie nie były istotnie różne dla obu płci, niektóre powikłania miały związek z płcią. Kobiety częściej niż mężczyźni zgłaszały nudności oraz wymioty (89% vs 79%), biegunkę (54% vs 47%) oraz utratę włosów (81% vs 74), podczas gdy u mężczyzn częściej występowała neuropatia obwodowa (49% vs 43%). Nie stwierdzono, żeby płeć miała wpływ na udział wyleczeń oraz czas wolny od progresji.

academic.oup.com

punkt11. Stosowanie metforminy u osób z cukrzycą typu 2 po eradykacji Helicobacter Pylori zmniejsza ryzyko raka żołądka

Helicobacter Pylori jest bakterią mogącą powodować chorobę wrzodową żołądka oraz przewlekłe zapalenie żołądka, co w konsekwencji zwiększa ryzyko raka tego narządu. Szacuje się, że w krajach rozwijających się 70% osób zarażonych jest tą bakterią, a w krajach rozwiniętych 30%. W badaniu opublikowanym w Journal of the National Cancer Institute oceniono wpływ stosowania metforminy (doustny lek hipoglikemizujący stosowanym w leczeniu cukrzycy typu 2) przez osoby z cukrzycą typu 2, u których przeprowadzono eradykację H. Pylori, na częstość występowania raka żołądka. W tym celu poddano obserwacji ponad 7000 chorych na cukrzycę typu 2, z których ponad 5300 stosowało metforminę. W trakcie siedmioletniej obserwacji 37 osób zachorowało na raka żołądka. Wykazano, że chorzy stosujący metforminę mieli o 51% niższe ryzyko raka żołądka niż pozostali chorzy. Nie zauważono natomiast, aby średnie stężenie glikemii we krwi (wyrażone za pomocą stężenia hemoglobiny glikowanej) korelowało z zachorowalnością na raka żołądka.

academic.oup.com