1. Chorzy na nowotwory powinni otrzymać pełen cykl szczepienia przeciwko COVID-19 w najkrótszym czasie zalecanym przez producenta szczepionki
Na portalu medRxiv opublikowano pracę dotyczącą odpowiedzi immunologicznej na szczepienie przeciwko SARS-CoV-2 u chorych na nowotwory. W badaniu SARS-CoV-2 for Cancer Patients (SOAP-02) wzięło udział 151 chorych na nowotwory oraz 54 zdrowych ochotników, stanowiących grupę kontrolną. Wszyscy uczestnicy otrzymali szczepionkę mRNA BNT162b2 (Pfizer-BioNTech). Zgodnie z zaleceniami producenta, maksymalną odporność zapewniają dwie dawki szczepionki podane w odstępie minimum 21 dni. Czterdziestu siedmiu uczestników badania otrzymało dawki w odstępie 21 dni, u pozostałych, w związku ze zmianą brytyjskich wytycznych, odstęp wydłużono do 12 tygodni. Efekt immunizujący (wytworzenie przeciwciał) po pierwszej dawce szczepionki wystąpił u 97% zdrowych ochotników, u 39% chorych na nowotwory lite i zaledwie u 13% chorych na nowotwory hematologiczne. Dwa tygodnie po podaniu drugiej dawki (ocena wśród osób szczepionych w 21. dniu) obecność przeciwciał we krwi stwierdzono u 100% osób z grupy kontrolnej oraz u 95% chorych na nowotwory lite. Wśród osób, które nie otrzymały drugiej dawki po upływie 3 tygodni, immunizację stwierdzono u zaledwie 43%. Po 5 tyg. od podania pierwszej dawki efekt immunizujący stwierdzono u połowy chorych na nowotwory hematologiczne, którzy otrzymali drugą dawkę, oraz u zaledwie 8% chorych, u których wydłużono odstęp między szczepieniami. Autorzy badania podkreślają wagę pełnego cyklu szczepienia u chorych na nowotwory oraz zachowania jak najkrótszej przerwy pomiędzy dawkami, co minimalizuje narażenie chorych i ich rodzin na zakażenie wirusem SARS-CoV-2.
www.medrxiv.org
2. COVID-19 szczególnie niebezpieczny dla biorców przeszczepu szpiku
Francuscy badacze przeanalizowali przebieg infekcji COVID-19 wśród chorych na nowotwory hematologiczne po transplantacji komórek krwiotwórczych (hematopoietic stem cell transplant, HSCT). Do badania włączono 318 chorych, spośród których 184 otrzymało alloprzeszczep (allo-HSCT, komórki pobrane od zgodnego dawcy), a 134 autoprzeszczep (auto-HSCT, komórki pobrane od pacjenta). U 49% chorych przebieg COVID-19 był umiarkowanie nasilony. Postać ciężka, wymagająca mechanicznej wentylacji, rozwinęła się u 15% chorych po allo-HSCT i u 13% po auto-HSCT. Z powodu COVID-19 zmarło 22% chorych po przeszczepie allogenicznym i 19% po przeszczepie autogenicznym. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zgonu były: wiek powyżej 50. roku życia (hazard ratio [HR] 2,53), płeć męska (HR 3,53) i zakażenie COVID-19 w ciągu roku od HSCT (HR 2,67). W świetle przedstawionych wyników oraz braku skutecznego leczenia COVID-19 autorzy badania podkreślają dużą wagę profilaktyki zakażeń u biorców przeszczepów szpiku, szczególnie w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy po zabiegu.
www.thelancet.com/journals/lanhae
3. Czy uzupełnianie niedoboru witaminy D dla wszystkich osób powyżej 50. roku życia stanie się jedną ze strategii onkologicznej profilaktyki?
W 2019 roku opublikowano wyniki trzech metaanaliz, które wykazały zmniejszenie o 13% ryzyka zgonu z powodu nowotworu u osób otrzymujących suplementację witaminą D. Niemieccy naukowcy przeprowadzili analizę efektywności kosztowej takiej strategii. Okazało się, że gdyby każdy Niemiec powyżej 50. roku życia przyjmował 1000 jednostek (j.) witaminy D dziennie, uniknięto by blisko 30 tys. zgonów z powodu nowotworów rocznie. Według badaczy dostarczenie każdej osobie powyżej 50. roku życia w Niemczech 1000 j. witaminy D kosztowałoby firmy ubezpieczeniowe ok. 900 milionów euro, ale pozwoliłoby zaoszczędzić ok. 1,16 mld euro, co daje netto ponad 250 mln euro oszczędności. Większość oszczędności dotyczyłaby kosztów opieki terminalnej, które u chorych na nowotwory są znacząco wyższe niż np. u chorych kardiologicznych. Wdrożenie suplementacji pozwoliłoby również na „zyskanie” 321 671 lat życia w skali kraju.
febs.onlinelibrary.wiley.com
4. Teleporady zostaną w onkologii na dłużej
Podczas tegorocznego spotkania amerykańskiej organizacji National Comprehensive Cancer Network (NCCN) przedstawiono wyniki ankiety dotyczącej rozwiązań telemedycznych w onkologii. Internetowy kwestionariusz rozesłano do 1038 amerykańskich onkologów. Zaledwie 19% uczestników korzystało z teleporad przed erą pandemii. W trakcie pandemii odsetek ten wzrósł do 84%. Negatywnych skutków teleporad nie zauważyło nigdy lub jedynie bardzo rzadko, aż 93% onkologów. Największy odsetek respondentów uznał teleporady za szczególnie przydatne do kontroli wyników dodatkowych badań (np. laboratoryjnych, obrazowych). Autorzy badania uważają, że po zakończeniu pandemii SARS-CoV-2 wielu chorych na nowotwory będzie mogło w sposób efektywny i bezpieczny korzystać z teleporad.
jnccn.org/view/journals/jnccn
5. 1 na 14 zgonów na świecie spowodowanych jest siedzącym trybem życia
Według szacunków, brak fizycznej aktywności, definiowany jako podejmowanie tygodniowo mniej niż 150 minut średnio intensywnego lub 75 minut intensywnego wysiłku fizycznego, odpowiada za 7,2% zgonów ogółem oraz 7,6% zgonów z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego na świecie. Dane te, opublikowane w British Journal of Sports Medicine, pochodzą z badania przeprowadzonego w 168 krajach. Oszacowane odsetki przypisanego ryzyka (population-attributable risks, PARs) rozwoju chorób, spowodowanych brakiem aktywności fizycznej, wyniosły od 1,6% dla nadciśnienia tętniczego do 8,1% dla demencji. PARs były ponad dwukrotnie wyższe w krajach wysokorozwiniętych niż w krajach o niskich dochodach, takich jak Oceania czy Wschodnia Azja. Autorzy badania podkreślają, że pojęcie aktywności fizycznej ma odmienną definicję od ćwiczenia. Do aktywności fizycznej zalicza się każdą formę ruchu - spacer, pójście do sklepu, jazdę na rowerze do pracy, wchodzenie po schodach czy pracę w ogrodzie. Ze względu na poważne skutki siedzącego trybu życia zalecane są wdrożenia na poziomach ogólnokrajowych programów aktywizujących dorosłe osoby.
bjsm.bmj.com
6. Czy uda nam się wyeliminować wirusa brodawczaka ludzkiego?
Jednym z działań Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization, WHO) jest próba całkowitej eliminacji na świecie nowotworów szyjki macicy. Strategia nazwana „90-70-90” zakłada szczepienie 90% populacji dziewczynek do 15 r.ż. przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (Human papillomavirus, HPV), będącego przyczyną rozwoju niemal wszystkich nowotworów, wykonywanie cytologii u 70% dorosłych kobiet dwukrotnie: przed 35 r.ż. i w 45 r.ż. oraz leczenie 90% kobiet z chorobami szyjki macicy. Naukowcy coraz częściej postulują jednak objęcie programami szczepień również chłopców, aby powstrzymać transmisję wirusa. Rozszerzenie szczepienia na chłopców pozwoli na eradykację wszelkich chorób wywoływanych przez podtypy wirusa HPV zawarte w szczepionkach, a nie tylko raka szyjki macicy. Do maja ubiegłego roku 33 kraje i cztery terytoria zdecydowały się na takie postępowanie. Jednym z głównych argumentów takiego postępowania jest fakt, że w krajach ze skutecznym programem profilaktyki raka szyjki macicy liczba zachorowań i zgonów na nowotwory HPV-zależne wśród mężczyzn jest wyższa niż wśród kobiet. Do najczęstszych nowotworów HPV-zależnych wśród mężczyzn należą nowotwory gardła środkowego oraz rak odbytu.
www.sciencedirect.com/science
7. Operacja bariatryczna u pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby zmniejsza ryzyko nowotworów
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby jest często związane z otyłością i zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Gastroenterology sprawdzono, jaki wpływ na występowanie nowotworów związanych z otyłością ma przeprowadzenie operacji bariatrycznej u pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby i otyłością. W tym celu poddano analizie dane ponad 98 tysięcy chorych z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby oraz otyłością. 34% z nich przeszło operację bariatryczną. W trakcie 22-miesięcznej obserwacji rozpoznano łącznie 911 nowotworów związanych z otyłością, w tym 116 raków jelita grubego, 15 raków odbytnicy, 131 raków piersi, 120 raków nerki oraz 1912 przypadków innych nowotworów np. raka płuca czy białaczek. Zauważono, że osoby po zabiegu bariatrycznym miały o 18% mniejsze ryzyko zachorowania na jakikolwiek nowotwór i o 25% mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwór zależny od otyłości w porównaniu do grupy, która nie przeszła tego zabiegu.
www.gastrojournal.org
8. Oszacowano zachorowalność i umieralność na nowotwory w Stanach Zjednoczonych w 2040 roku
Przewidywanie zachorowań na różne choroby jest istotnym elementem funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w każdym państwie. Umożliwia ono planowanie finansowania odpowiednich gałęzi ochrony zdrowia, badań przesiewowych oraz zasobów ludzkich potrzebnych do leczenia danych jednostek chorobowych. W czasopiśmie JAMA Oncology opublikowano pracę, w której oszacowano zachorowalność i umieralność na nowotwory w Stanach Zjednoczonych w 2040 r. Autorzy pracy przewidują, że najczęstszym nowotworem w 2040 roku w Stanach Zjednoczonych będzie rak piersi, kolejnym czerniak, a dopiero w trzeciej i czwartej kolejności rak płuca i rak jelita grubego. Nowotworem o największej umieralności pozostanie rak płuca, na kolejnych miejscach znajdą się rak trzustki, rak wątrobowokomórkowy i rak dróg żółciowych, a dopiero na czwartym miejscu rak jelita grubego. Rak piersi, pomimo że najczęstszy, będzie dopiero na piątym miejscu pod względem umieralności.
jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
9. Zdrowa dieta i aktywność fizyczna mogą mieć wpływ na odpowiedź na leczenie w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci
W opublikowanych dotychczas badaniach wykazano, że otyłość i nadwaga mają wpływ na skuteczność indukcyjnej chemioterapii u chorych na ostrą B-komórkową białaczkę limfoblastyczną (ALL). Autorzy badania IDEAL, które ukazało się na łamach czasopisma Blood Advances sprawdzili, czy aktywność fizyczna i ograniczenie kaloryczności diety w trakcie indukcyjnej chemioterapii ma wpływ na występowanie choroby resztkowej u dzieci z ALL. W tym celu 40 dzieci i nastolatków w wieku od 10 do 21 lat z ALL przez cztery tygodnie po rozpoczęciu chemioterapii poddawano diecie z ograniczoną zawartością tłuszczów i węglowodanów oraz codziennej umiarkowanej aktywności fizycznej. W całej badanej grupie nie zauważono istotnego ubytku tkanki tłuszczowej, jednak w grupie z otyłością i nadwagą taki ubytek wystąpił. W całej grupie zauważono natomiast istotne zmniejszenie ryzyka choroby resztkowej w porównaniu do historycznej grupy kontrolnej. Wyniki badania wymagają dalszego potwierdzenia na większej liczbie osób, jednak mogą stanowić istotną wskazówkę dla osób rozpoczynających leczenie onkologiczne lub hematologiczne odnośnie celowości dbania o zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną.
www.annalsofoncology.org
10. Praca nocą zwiększa ryzyko nowotworów
W opublikowanych w przeszłości badaniach wykazano, że praca nocą zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, otyłości oraz nowotworów, jednak do tej pory nie znaleziono mechanizmu, który za to odpowiada. Odpowiedź na to pytanie spróbowano znaleźć w badaniu opublikowanym w czasopiśmie Journal of Pineal Research. Grupę 14 ochotników poddano eksperymentowi, w którym połowa z nich przez 3 dni z rzędu pracowała w ciągu dnia w godzinach od 6.00 do 22.00, a druga połowa w godzinach nocnych od 18.00 do 6.00. Następnie wszystkie osoby poddano 24-godzinnej obserwacji w warunkach laboratoryjnych w pozycji półleżącej, z ciągłą ekspozycją na światło. W tym czasie co 3 godziny pobierano im krew celem oceny ekspresji genów odpowiedzialnych za naprawę DNA. Zauważono, że osoby po trzech dniach pracy w godzinach nocnych miały zmieniony dobowy rytm aktywności genów odpowiedzialnych za naprawę uszkodzonego DNA. Autorzy pracy wskazują, że praca w godzinach nocnych rozregulowuje naturalne systemy naprawy uszkodzonego DNA w ludzkim organizmie, co może zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór.
onlinelibrary.wiley.com
11. Oncofertility - webinaria “#mamrakachcedziecko - czyli jak zachować płodność przed leczeniem onkologicznym”
Choroby nowotworowe to jeden z najpoważniejszych problemów, z którymi zmaga się medycyna. W ostatnich latach poczyniono znaczne postępy w ich wykrywaniu i leczeniu, dzięki czemu poprawiła się przeżywalność pacjentów. W trakcie leczenia choroby nowotworowej może jednak dojść do trwałej utraty płodności, a ryzyko uszkodzenia układu rozrodczego jest szczególnie wysokie. ONCOFERTILITY to program skierowany do osób chcących zachować płodność po zakończeniu terapii, mogącej upośledzać zdolności reprodukcyjne.
Polska Liga Walki z Rakiem zaprasza na webinaria “#mamrakachcedziecko - czyli jak zachować płodność przed leczeniem onkologicznym” dla pacjentów (27.05) i lekarzy (31.05) w godzinach: 19.00-20.30
Więcej informacji o webinariach pojawi się na facebooku Fundacji.