• Font

Duże dawki witaminy C

W skrócie

Witamina C jest składnikiem odżywczym znajdującym się w pożywieniu oraz w suplementach diety. Jest antyoksydantem oraz odgrywa kluczową rolę w tworzeniu kolagenu (patrz pytanie 1).

Duże dawki witaminy C mogą być podawane we wlewach dożylnych lub doustnie. W przypadku podawania dożylnego stężenie witaminy C we krwi może być znacznie wyższe niż przy tej samej ilości witaminy C podawanej doustnie (patrz pytanie 1).

Od lat 70. ubiegłego wieku badano, czy duże dawki witaminy C mogą mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów (patrz pytanie 2).

Badania laboratoryjne wykazały, że duże dawki witaminy C mogą spowalniać wzrost i rozsiew komórek raka prostaty, trzustki, wątroby i innych rodzajów komórek nowotworowych (patrz pytanie 5).

Kilka badań laboratoryjnych oraz badań z udziałem zwierząt wykazało, że łączenie witaminy C z leczeniem onkologicznym może być pomocne, podczas gdy inne dowiodły, że niektóre formy witaminy C mogą obniżać skuteczność chemioterapii (patrz pytanie 5).

Badania z udziałem zwierząt wykazały, że duże dawki witaminy C blokują wzrost guzów w niektórych modelach raka trzustki, wątroby, prostaty oraz raka jajnika, mięsaka i międzybłoniaka złośliwego (patrz pytanie 5).

W kilku badaniach nad skutecznością dużych dawek witaminy C, podawanych dożylnie u chorych na nowotwory zaobserwowano poprawę jakości życia, poprawę w funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, złagodzenie objawów zmęczenia, nudności i wymiotów, bólu oraz utraty apetytu (patrz pytanie 6).

W testach klinicznych duże dawki witaminy C podawanej dożylnie powodowały niewiele efektów ubocznych (patrz pytanie 7).

Mimo że witamina C jest ogólnie zarejestrowanym suplementem diety, to jej duże dawki podawane dożylnie nie zostały zarejestrowane przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do leczenia onkologicznego lub leczenia jakiejkolwiek innej choroby (patrz pytanie 9).

 

1. Co to są duże dawki witaminy C?

Witamina C (nazywana również kwasem askorbinowym) jest składnikiem odżywczym, który organizm ludzki musi pozyskiwać z pożywienia lub suplementów diety, ponieważ nie jest w stanie go wytworzyć. Witamina C jest antyoksydantem, pomagającym zapobiegać stresowi oksydacyjnemu. Wspólnie z enzymami odgrywa kluczową rolę w produkcji kolagenu.

W przypadku podawania dożylnego stężenie witaminy C we krwi może być znacznie wyższe niż przy tej samej ilości witaminy C przyjmowanej doustnie. W badaniach laboratoryjnych zaobserwowano, że to wyższe stężenie witaminy C może niszczyć komórki nowotworowe.

Poważny niedobór witaminy C w diecie powoduje szkorbut, chorobę objawiającą się skrajnym osłabieniem, łatwym powstawaniem siniaków i krwawieniem. Niedobór witaminy C u chorych na szkorbut zwęża struktury kolagenu, a po podaniu witaminy C kolagen powraca do prawidłowej grubości.

 

2. Jaka jest historia odkrycia i stosowania dużych dawek witaminy C jako terapii komplementarnej lub alternatywnej w leczeniu onkologicznym?

Od lat 70. ubiegłego wieku badano, czy duże dawki witaminy C mogą mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów. W latach 70. i 80. ubiegłego wieku szkocki chirurg Ewan Cameron współpracował w badaniach klinicznych z noblistą Linusem Paulingiem, testując możliwe korzyści terapii witaminą C u chorych na nowotwory.

Badania sondażowe prowadzone w ostatnich latach wśród lekarzy podczas konferencji medycyny komplementarnej i alternatywnej (CAM) w Stanach Zjednoczonych wykazały, że wysokie dawki witaminy C podawane dożylnie są często oferowane pacjentom jako leczenie stanów zapalnych, zmęczenia i nowotworów, w tym w raku piersi.

 

3. Jaka teoria kryje się za twierdzeniem, że duże dawki witaminy C mogą być skuteczne w leczeniu nowotworów?

Ponad 50 lat temu wyniki jednego z badań zasugerowały, że rak jest chorobą polegającą na zmianach w tkance łącznej spowodowanych niedoborem witaminy C. W latach 70. ubiegłego wieku zasugerowano, że wysokie dawki kwasu askorbinowego mogą wzmacniać obronę organizmu przed chorobą i infekcją, jak również być może leczyć raka.

Późniejsze badania wykazały, że stężenie witaminy C we krwi zależy od sposobu jej podawania.

 

4. W jaki sposób podawane są duże dawki witaminy C?

Witamina C może być podawana we wlewach dożylnych lub doustnie; stężenie witaminy C we krwi może być znacznie wyższe w przypadku podawania dożylnego.

 

5. Czy prowadzono badania przedkliniczne (laboratoryjne oraz na zwierzętach) z użyciem dużych dawek witaminy C?

Prowadzono badana laboratoryjne oraz badania z udziałem zwierząt w celu sprawdzenia, czy duże dawki witaminy C mogą mieć zastosowanie w zapobieganiu lub leczeniu nowotworów.

 

Badania laboratoryjne

Prowadzono wiele badań laboratoryjnych w celu sprawdzenia, czy duże dawki witaminy C mogą powodować śmierć komórek nowotworowych. Przeciwnowotworowe działanie witaminy C w różnych typach komórek nowotworowych obejmuje reakcję chemiczną, w której wyniku powstaje nadtlenek wodoru mogący niszczyć komórki nowotworowe.

Badania laboratoryjne wykazały, że:

  • Leczenie dużymi dawkami witaminy C spowalniało wzrost i rozsiew komórek raka prostaty, wątroby, jelita grubego, międzybłoniaka złośliwego, neuroblastomy oraz innych typów komórek nowotworowych.
  • Łączenie dużych dawek witaminy C z pewnymi rodzajami chemioterapii może być bardziej skuteczne niż wyłączna chemioterapia:
    • Kwas askorbinowy podawany z trójtlenkiem arsenu może być bardziej skuteczny w przypadku komórek raka jajnika.
    • Kwas askorbinowy podawany z gemcytabiną może być bardziej skuteczny w przypadku komórek raka trzustki.
    • Kwas askorbinowy podawany z gemcytabiną oraz galusanem epigallokatechiny (EGCG) może być bardziej skuteczny w przypadku komórek międzybłoniaka złośliwego.
    • Inne badanie laboratoryjne sugerowało, że łączenie dużych dawek witaminy C z radioterapią niszczyło więcej komórek glejaka wielopostaciowego w porównaniu z wyłączną radioterapią.

Nie wszystkie badania laboratoryjne testujące łączenie witaminy C z leczeniem onkologicznym wykazały jednak korzyści terapii skojarzonej. Łączenie kwasu dehydroaskorbinowego, szczególnej formy witaminy C, z chemioterapią obniżało skuteczność chemioterapii w niszczeniu niektórych rodzajów komórek nowotworowych.

 

Badania z udziałem zwierząt

Prowadzono badania nad dużymi dawkami witaminy C na modelach zwierzęcych (zwierzętom wszczepiano ludzkie komórki nowotworowe lub komórki takie jak ludzkie).

Niektóre badania wykazały, że witamina C pomaga niszczyć komórki nowotworowe: duże dawki witaminy C blokowały wzrost guzów w modelach zwierzęcych raka trzustki, wątroby, prostaty i jajnika oraz mięsaka i międzybłoniaka złośliwego.

W badaniu, w którym duże dawki witaminy C w skojarzeniu z chemioterapią podawano myszom z wszczepionym rakiem trzustki, leczenie skojarzone powodowało zmniejszenie się guza w większym stopniu niż w przypadku samej chemioterapii.

W innym badaniu zaobserwowano, że witamina C zwiększała skuteczność fototerapii u myszy z wszczepionymi komórkami raka piersi.

W badaniu na myszach z wszczepionym rakiem jajnika zaobserwowano, że łączenie dużych dawek witaminy C podawanych dożylnie zwiększało skuteczność leków onkologicznych karboplatyny i paklitakselu.

Inne badania na modelach zwierzęcych wykazały jednak, że witamina C wchodzi w interakcje z przeciwnowotworowym działaniem pewnych leków: u myszy z wszczepionym ludzkim chłoniakiem oraz szpiczakiem mnogim podawanie witaminy C w skojarzeniu z chemioterapią i bortezomibem powodowało większy wzrost guzów niż u myszy leczonych jedynie bortezomibem.

 

6.Czy prowadzono jakiekolwiek badania kliniczne (z udziałem ludzi) nad dożylnym podawaniem dużych dawek witaminy C?

W ostatnich latach przeprowadzono kilka badań nad zastosowaniem dużych dawek witaminy C u chorych na nowotwory:

 

Badania nad witaminą C w monoterapii

Witaminę C, podawaną dożylnie testowano u chorych na raka piersi otrzymujących pooperacyjną chemioterapię i radioterapię. U chorych, które otrzymywały dożylnie witaminę C, zaobserwowano lepszą jakość życia oraz mniej efektów ubocznych niż u chorych, które nie otrzymywały witaminy C.

Przeprowadzono badanie witaminy C podawanej dożylnie oraz dużych dawek witaminy C podawanych doustnie u chorych na nieuleczalne nowotwory. Zaobserwowano, że witamina C jest bezpieczną i skuteczną terapią, która podnosi jakość życia tych pacjentów, przynosząc poprawę w funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, złagodzenie objawów zmęczenia, nudności i wymiotów, bólu oraz utraty apetytu.

Zaobserwowano, że witamina C jest bezpieczna przy podawaniu zdrowym ochotnikom oraz chorym na nowotwory w dawkach do 1,5 g/kg, podczas gdy pacjenci w pewnych grupach ryzyka powinni unikać witaminy C. Badania wykazały również, że stężenie witaminy C we krwi jest wyższe, gdy podaje się ją dożylnie, niż w przypadku przyjmowania doustnie, i utrzymuje się przez ponad 4 godziny.

 

Badania nad witaminą C w skojarzeniu z innymi lekami

Badania nad witaminą C w skojarzeniu z innymi lekami przyniosły niejednoznaczne wyniki:

W niewielkim badaniu, obejmujących 14 pacjentów chorych na zaawansowanego raka trzustki, witaminę C podawaną dożylnie łączono z chemioterapią oraz z terapią celowaną. Leczenie witaminą C rzadko powodowało niepożądane działania uboczne. U 9 pacjentów, którzy ukończyli leczenie, uzyskano stabilizację nowotworu, co potwierdziły badania obrazowe.

W innym niewielkim badaniu, obejmującym 9 chorych na zaawansowanego raka trzustki, chemioterapię podawano w cyklach raz na tydzień przez 3 tygodnie razem z dożylną witaminą C 2 razy w tygodniu przez 4 tygodnie. W trakcie leczenia nie nastąpiła progresja choroby przez kilka miesięcy. Skojarzone leczenie było dobrze tolerowane i nie wywoływało poważnych efektów ubocznych.

W 2014 roku w badaniu obejmującym 27 chorych na zaawansowanego raka jajnika porównano chemioterapię z chemioterapią skojarzoną z dożylnie podawaną witaminą C. Chore, które otrzymywały dożylnie witaminę C, miały mniej poważnych efektów ubocznych spowodowanych chemioterapią.

U chorych na ostrą białaczkę szpikową, opornego na leczenie rozsianego raka jelita grubego lub rozsianego czerniaka leczenie witaminą C podawaną dożylnie w skojarzeniu z innymi lekami powodowało poważne efekty uboczne i postęp choroby.

Obecnie kontynuuje się badania nad łączeniem dużych dawek witaminy C podawanych dożylnie z innymi lekami.

 

7. Czy zgłaszano jakiekolwiek efekty uboczne związane ze stosowaniem dużych dawek witaminy C?

Duże dawki kwasu askorbinowego podawane dożylnie w badaniach klinicznych powodowały niewielkie działania uboczne. Jednakże duże dawki witaminy C mogą być szkodliwe dla pacjentów, którym zagrażają inne schorzenia.

U pacjentów, u których wcześniej stwierdzono zaburzenia pracy nerek, po leczeniu kwasem askorbinowym obserwowano niewydolność nerek. Pacjenci mający tendencję do kamicy nerkowej nie powinni być leczeni dużymi dawkami witaminy C.

W opisach przypadków zaobserwowano, że pacjenci z dziedzicznym zaburzeniem, polegającym na niedoborze G-6-PD nie powinni przyjmować dużych dawek witaminy C z powodu ryzyka hemolizy (niszczenia czerwonych krwinek).

Ponieważ witamina C ułatwia wchłanianie żelaza przez organizm, nie zaleca się podawania jej dużych dawek chorym na hemochromatozę (wchłanianie i magazynowanie zbyt dużej ilości żelaza przez organizm).

 

8. Czy zgłaszane były jakiekolwiek interakcje dużych dawek witaminy C z lekami onkologicznymi?

Interakcja pomiędzy lekami to zmiana w sposobie działania leku na organizm w związku z podawaniem go z innym lekiem. Duże dawki witaminy C podawane równocześnie z niektórymi lekami onkologicznymi mogą obniżać ich skuteczność. Działanie to zaobserwowano dotychczas jedynie w badaniach laboratoryjnych i w badaniach z udziałem zwierząt. Nie sprawdzano tych interakcji u ludzi w testach klinicznych.

Łączenie witaminy C z lekiem bortezomib testowano na kulturach komórkowych oraz na modelach zwierzęcych. Bortezomib jest lekiem celowanym, który blokuje kilka szlaków molekularnych w komórce, powodując jej śmierć. Kilka badań wykazało, że doustne stosowanie witaminy C osłabiało skuteczność bortezomibu, również w przypadku komórek szpiczaka mnogiego. Jednakże w badaniu z udziałem myszy, którym wszczepiono ludzkie komórki raka prostaty, nie zaobserwowano obniżonej skuteczności terapii bortezomibem pod wpływem doustnego podawania różnych dawek witaminy C.

Utleniona forma witaminy C, nazywana kwasem dehydroaskorbinowym, była badana w hodowlach komórkowych oraz u zwierząt z wszczepionymi nowotworami. Kilka badań wykazało, że duże dawki kwasu dehydroaskorbinowego mogą wchodzić w interakcję z przeciwnowotworowym działaniem niektórych leków cytotoksycznych. Kwas dehydroaskorbinowy występuje jedynie w niewielkich ilościach w suplementach diety oraz w świeżej żywności.

 

9. Czy duże dawki witaminy C zostały zarejestrowane do użycia przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do leczenia onkologicznego w Stanach Zjednoczonych?

Duże dawki witaminy C podawane dożylnie nie zostały zarejestrowane przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do leczenia onkologicznego lub leczenia jakiejkolwiek innej choroby.

 

Zmodyfikowano za: