Marchew zwyczajna jest popularną rośliną z rodziny selerowatych. Obecnie jest uprawiana na całym świecie. Często spożywamy ją na surowo lub jako dodatek do różnego rodzaju potraw. Jest także popularnym składnikiem soków wieloowocowych.
Jest bogata w betakaroten, który jest najważniejszym źródłem witaminy A dla człowieka. Dostępność biologiczna beta-karotenu zależy od ilości tłuszczów w diecie i prawidłowego wydzielania żółci. Oprócz tego marchew zawiera inne karotenoidy, takie jak alfa-karoten, luteinę czy likopen.

Jaka teoria wspiera twierdzenie, że sok z marchwi może być pomocny w leczeniu nowotworów?

Wiele badań potwierdza wpływ diety na profilaktykę chorób nowotworowych. Ryzyko występowania raka może być modyfikowane między innymi poprzez spożywanie odpowiedniej ilości warzyw i owoców, unikanie alkoholu, utrzymanie prawidłowej masy ciała. Udowodniono, że spożywanie żywności bogatej w karotenoidy wykazuje działanie ochronne na komórki naszego organizmu - hamuje uszkodzenie DNA, które może prowadzić do rozwoju nowotworu.

Czy prowadzono przedkliniczne badania (laboratoryjne lub na zwierzętach) z użyciem soku z marchwi?

Przeprowadzono badania laboratoryjne z wykorzystaniem wyizolowanych z marchwi substancji. W badaniach na komórkach białaczki zaobserwowano, że ekstrakty z marchwi indukują apoptozę (czyli samobójczą śmierć komórki) poprzez hamowanie cyklu życiowego tych komórek.

Czy prowadzono badania kliniczne (badania z udziałem ludzi) nad oddziaływaniem soku z marchwi?

Przeprowadzono badania z użyciem warzyw bogatych w luteinę, takich jak szpinak, brokuły, sałata, pomidory, pomarańcze, marchew oraz seler. Włączenie tych produktów do diety może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
Dieta bogata w warzywa i owoce może również zapobiec rozwojowi innych nowotworów przewodu pokarmowego, a dieta bogata w cytrusy dodatkowo zmniejsza ryzyko raka krtani.
Ponadto w badaniach zaobserwowano silne powiązanie pomiędzy dietą a ryzykiem rozwoju raka trzustki - dieta zawierająca dużą ilość warzyw i owoców może zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego nowotworu, charakteryzującego się bardzo wysoką śmiertelnością.

Czy spożywanie soku z marchwi może sprawiać, że leki onkologiczne będą bardziej skuteczne?

W kilku badaniach zaobserwowano wzmocnienie działania chlorambucylu (leku używanego w przewlekłej białaczce szpikowej) w połączeniu z sokiem z buraka i marchwi, a także zmniejszenie działań niepożądanych.
Badania wykazały, że spożywanie soku z marchwi może osłabiać działanie cisplatyny - leku cytotoksycznego stosowanego w leczeniu między innymi raka płuca, jajnika, pęcherza moczowego, szyjki macicy czy jądra. Z tego względu nie zaleca się picia soku z marchwi w trakcie terapii cisplatyną z powodu możliwych interakcji między lekiem a substancjami zawartymi w soku.

Czy zgłaszano jakiekolwiek efekty uboczne związane ze stosowaniem soku z marchwi?

Podczas stosowania beta-karotenu może wystąpić biegunka, wybroczyny na skórze i bóle stawów. W przypadku podania bardzo dużych dawek obserwuje się intensywnie żółte zabarwienie skóry. Przedawkowanie beta-karotenu może prowadzić do uszkodzenia wątroby.

Czy amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zarejestrowała sok z marchwi do użycia we wskazaniu do leczenia onkologicznego w Stanach Zjednoczonych?

Sok z marchwi nie został zarejestrowany przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do leczenia nowotworów.
Beta-karoten posiada rejestrację w leczeniu niedoborów witamin.


Piśmiennictwo:

  1. Shakib, Marie Christine R., Gabrial, Shreef G.N., Gabrial, Gamal N. Beetroot-carrot juice intake either alone or in combination with antileukemic drug 'chlorambucil' as a potential treatment for chronic lymphocytic leukemia. Macedonian Journal of Medical Sciences. 2015 Jun 15; 3(2): 331–336.
  2. Zaini, Rana, Clench, Malcolm R., Le Maitre, Christine L. Bioactive chemicals from carrot (daucus carota) juice extracts for the treatment of leukemia. Journal of Medicinal Food. 14 (11), 1303-12 Nov 2011
  3. Slattery, Martha L., Benson, Joan, Curtin, Karen, Ma, Khe Ni, Schaeffer, Donna Potter, John D. Carotenoids and colon cancer. American Journal of Clinical Nutrition. 2000
  4. Chan, June M., Wang, Furong, Holly, Elizabeth A. Vegetable and fruit intake and pancreatic cancer in a population-based case-control study in the San
    Francisco Bay Area. Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention. 14 (9), 2093-7 Sep 2005
  5. Pool-Zobel, B. L., Bub, A., Müller, H., Wollowski, I., Rechkemmer, G. Consumption of vegetables reduces genetic damage in humans: First results of a human intervention trial with carotenoid-rich foods. Carcinogenesis. 18 (9), 1847-50 Sep 1997
  6. Hanna Pudło, Malwina Respondek, Lucyna Szefczyk-Polowczyk, Karina Wengel-Woźny. The impact of diet on the occurrence of tumor diseases. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):549-558
  7. Medycyna praktyczna Indeks Leków: Betakaroten (beta-carotene)
    https://indeks.mp.pl/leki/desc.php?id=111
  8. Turati Federica, Rossi Marta, Pelucchi Claudio, Levi Fabio, La Vecchia Carlo. Fruit and vegetables and cancer risk: A review of southern European studies. British Journal of Nutrition. 113 Suppl 2, S102-10 Apr 2015

Hasło opracowano we współpracy ze studentami Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie