W skrócie

Tkanka chrzęstna (chrząstka) jest rodzajem elastycznej tkanki łącznej (patrz pytanie 1).

Chrząstka krów oraz rekinów jest przedmiotem badań pod względem zastosowania w leczeniu chorych na raka oraz innych schorzeń od ponad 30 lat (patrz pytanie 2).

W badaniach laboratoryjnych oraz badaniach na zwierzętach sprawdzano, czy produkty zawierające chrząstkę wołową oraz chrząstkę rekina mogą niszczyć komórki nowotworowe, wzmacniać układ odpornościowy w walce z rakiem oraz zapobiegać tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych, odżywiających guz (patrz pytanie 5).

W prowadzonych dotychczas badaniach z udziałem ludzi nad zastosowaniem tkanki chrzęstnej w leczeniu chorych na raka uzyskano sprzeczne wyniki (patrz pytanie 6).

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie zarejestrowała tkanki chrzęstnej we wskazaniu w ramach leczenia onkologicznego (patrz pytanie 8).

 

1. Co to jest tkanka chrzęstna (chrząstka)?

Tkanka chrzęstna (chrząstka) jest rodzajem elastycznej tkanki łącznej wchodzącej w skład szkieletu wielu zwierząt. Chrząstka zawiera komórki nazywane chondrocytami, które otoczone są przez kolagen (włókno białkowe) oraz proteoglikany, zbudowane z białka i węglowodanów.

Produkty zawierające tkankę chrzęstną sprzedawane są w Stanach Zjednoczonych jako suplementy diety. Ich producenci mogą nie kierować się procedurami gwarantującymi, że wszystkie wykonane partie wyrobu są identyczne. Oznacza to, że różne partie produktów zawierających chrząstkę mogą zawierać różne ilości składników. Rozmaite substancje wiążące lub wypełniacze mogą być stosowane w różnych partiach produktu. Dlatego też wyniki poszczególnych badań klinicznych mogą być prawdziwe jedynie dla konkretnej partii produktu użytej w badaniu.

 

2. Jaka jest historia odkrycia i stosowania tkanki chrzęstnej jako komplementarnego lub alternatywnego leczenia onkologicznego?

Chrząstka pochodząca od krów oraz rekinów jest badana pod względem zastosowania w leczeniu raka oraz innych schorzeń od ponad 30 lat. Kiedyś wierzono, że rekiny, których szkielet jest prawie całkowicie zbudowany z chrząstki, nie chorują na raka. To wzbudziło zainteresowanie chrząstką jako potencjalnym lekiem na raka. Mimo że nowotwory złośliwe są u rekinów rzadkie, to jednak wykrywa się u nich raka.

W pierwszych badaniach stosowano wyciąg z chrząstki wołowej.

W latach 60. ubiegłego wieku po raz pierwszy pojawiło się doniesienie, że chrząstka wołowa zmniejsza stan zapalny (zaczerwienienie, obrzęk, ból oraz uczucie gorąca).

W latach 70. ubiegłego wieku po raz pierwszy pojawiło się doniesienie, że chrząstka wołowa zawiera substancję blokującą angiogenezę (tworzenie się nowych naczyń krwionośnych). Jeżeli zatrzyma się rozwój naczyń krwionośnych w guzie, przestanie on rosnąć lub się zmniejszy.

W latach 80. ubiegłego wieku po raz pierwszy opisano badania laboratoryjne, badania z udziałem zwierząt oraz badania kliniczne (z udziałem ludzi), które testowały zastosowanie chrząstki wołowej w leczeniu chorych na raka.

Zainteresowanie chrząstką rekina wzrastało, ponieważ wierzono, że chrząstka rekina może być skuteczniejsza od chrząstki wołowej w blokowaniu tworzenia się nowych naczyń krwionośnych. Ponieważ szkielet rekina jest niemal w całości zbudowany z tkanki chrzęstnej, chrząstka rekina jest bardziej dostępna niż chrząstka wołowa.

W latach 80. ubiegłego wieku po raz pierwszy opublikowano doniesienie, że chrząstka rekina zawiera substancje blokujące wzrost naczyń krwionośnych.

W latach 1998 oraz 2005 opublikowano wyniki badań klinicznych nad skutecznością chrząstki rekina w leczeniu chorych na raka.

 

3. Jaka teoria kryje się za twierdzeniem, że tkanka chrzęstna może mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów?

Istnieją trzy teorie, które mogą wyjaśniać, w jaki sposób tkanka chrzęstna działa przeciwnowotworowo:

  1. Kiedy chrząstka jest rozkładana przez organizm i uwalnia składniki, które niszczą komórki nowotworowe.
  2. Chrząstka wzmacnia działanie systemu odpornościowego organizmu w walce z komórkami nowotworowymi.
  3. Chrząstka wytwarza substancje, które blokują angiogenezę guza (tworzenie się nowych naczyń krwionośnych odżywiających guz).

Na podstawie badań laboratoryjnych oraz badań z udziałem zwierząt wnioskuje się, że najbardziej prawdopodobna jest trzecia teoria. Tkanka chrzęstna nie zawiera naczyń krwionośnych, więc nowotwór nie może łatwo się w niej rozwijać. Istnieje hipoteza, że leczenie nowotworów z użyciem tkanki chrzęstnej może powstrzymywać rozwój naczyń krwionośnych w guzie, zatrzymując jego wzrost lub powodując jego zmniejszenie się.

 

4. W jaki sposób podawana jest tkanka chrzęstna?

W badaniach z udziałem zwierząt produkty zawierające chrząstkę podawane są doustnie, dożylnie lub bezpośrednio do żołądka, aplikowane na skórę lub chirurgicznie umieszczane pod skórą wewnątrz plastikowej pigułki.

W badaniach z udziałem ludzi produkty zawierające chrząstkę podawane są doustnie, aplikowane na skórę, wstrzykiwane pod skórę lub podawane w postaci lewatywy. Dawka oraz czas leczenia preparatami chrząstki były różne w każdym badaniu, częściowo z powodu stosowania produktów różnego typu.

 

5. Czy prowadzono badania przedkliniczne (laboratoryjne oraz na zwierzętach) z użyciem tkanki chrzęstnej?

Przeprowadzono kilka badań przedklinicznych nad tkanką chrzęstną. Badania przedkliniczne w laboratorium lub z udziałem zwierząt prowadzone są w celu stwierdzenia, czy lek, procedura lub leczenie mogą być bezpieczne i mieć zastosowanie u ludzi. Obserwacje te prowadzone są, zanim rozpoczną się badania z udziałem ludzi. Wyniki niektórych badań naukowych ogłasza się w czasopismach naukowych. Większość czasopism naukowych współpracuje z zespołem ekspertów, którzy recenzują opisy wyników badań, zanim zostaną one opublikowane, aby upewnić się, że dowody naukowe i wnioski są uprawnione.

Badania przedkliniczne nad tkanką chrzęstną sprawdzały, czy produkty zawierające chrząstkę wołową lub chrząstkę rekina mogą niszczyć komórki nowotworowe w laboratorium, wzmacniać aktywność systemu odpornościowego przeciwko nowotworom oraz hamować powstawania nowych naczyń krwionośnych.

Tkanka chrzęstna w proszku

Poniższe doniesienia pochodzą z badań przedklinicznych nad działaniem sproszkowanej tkanki chrzęstnej na komórki nowotworowe in vitro (poza organizmem).

W opublikowanym badaniu laboratoryjnym zawierający chrząstkę wołową preparat Catrix spowalniał wzrost ludzkich komórek nowotworowych co najmniej dwukrotnie. Nie jest jasne, czy Catrix miał wpływ jedynie na komórki nowotworowe, ponieważ nie badano jego wpływu na zdrowe komórki. Nie wiadomo również, czy dawka użyta w laboratorium może być bezpiecznie zastosowana u ludzi.

W opublikowanym badaniu laboratoryjnym nad sproszkowaną chrząstką rekina nie wykazano wpływu chrząstki na komórki ludzkiego gwiaździaka (nowotwór tworzący się w mózgu lub w rdzeniu kręgowym).

Poniższe doniesienia pochodzą z badań przedklinicznych nad działaniem sproszkowanej tkanki chrzęstnej na układ odpornościowy.

W jednym opublikowanym badaniu zaobserwowano, że Catrix podawany myszom w postaci zastrzyków pobudzał ich układ odpornościowy do większej aktywności. Działania tego nie zaobserwowano w przypadku podawania preparatu Catrix doustnie.

W badaniu laboratoryjnym nad działaniem chrząstki rekina na modelu nowotworowym zaobserwowano wzrost aktywności komórek odpornościowych zwalczających komórki nowotworowe w guzie, ale nie we krwi.

W badaniu nad działaniem chrząstki rekina na układ odpornościowy u myszy zaobserwowano kilka reakcji zarówno pomocnych, jak i szkodliwych. Chrząstka rekina powodowała wzrost odpowiedzi przeciwciał, ale hamowała działanie komórek NK (rodzaj białych krwinek, które zwalczają nowotwory). W badaniu zaobserwowano również zmniejszenie wzrostu naczyń krwionośnych.

Opublikowano wiele badań laboratoryjnych oraz badań z udziałem zwierząt nad działaniem sproszkowanej tkanki chrzęstnej na angiogenezę (tworzenie się nowych naczyń krwionośnych). Z badań tych pochodzą poniższe wnioski:

  1. Sproszkowana chrząstka rekina podawana doustnie szczurom redukowała wzrost komórek w jamie brzusznej.
  2. Sproszkowana chrząstka rekina podawana doustnie szczurom redukowała wzrost gliosarkoma (rodzaj bardzo złośliwego nowotworu mózgu)
  3. Dwa produkty zawierające sproszkowaną chrząstkę rekina (Sharkilage oraz MIA Shark Powder) podawane doustnie myszom nie powodowały zahamowania wzrostu ani rozsiewu płaskonabłonkowego raka skóry.
  4. W chrząstce wołowej odkryto trzy substancje, które zapobiegają wzrostowi naczyń krwionośnych. Substancje te jednak nie wykazywały działania na komórki prawidłowe i nowotworowe.
  5. W chrząstce rekina odkryto dwie substancje, które zapobiegają wzrostowi naczyń krwionośnych. Substancje te jednak nie wykazywały działania na komórki prawidłowe i nowotworowe.

Tkanka chrzęstna w płynie

Poniższe doniesienia pochodzą z badań przedklinicznych nad działaniem produktów zawierających tkankę chrzęstną w płynie:

W badaniu laboratoryjnym z użyciem preparatu AE-941/Neovastat, zawierającego chrząstkę rekina w płynie zaobserwowano zahamowanie wzrostu kilku typów komórek nowotworowych. Wyniki nie zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym.

W kilku badaniach zaobserwowano, że preparat AE-941/Neovastat blokuje wzrost nowych naczyń krwionośnych.

Preparat AE-941/Neovastat podawany doustnie myszom spowalniał wzrost komórek raka piersi oraz rozsiew raka płuca. W badaniu nad rakiem płuca preparat AE-941/Neovastat wzmacniał działanie cisplatyny (lek onkologiczny).

Substancja wytworzona z ludzkiej tkanki chrzęstnej opóźniała rozsiew komórek raka trzustki w badaniu z udziałem zwierząt oraz zapobiegała tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych zarówno w testach laboratoryjnych, jak i tych z udziałem zwierząt.

 

6. Czy prowadzono jakiekolwiek badania kliniczne (badania z udziałem ludzi) nad tkanką chrzęstną?

Badania kliniczne to badania naukowe, które mają za zadanie sprawdzić, w jaki sposób nowe leki lub nowa metoda terapeutyczna działa u ludzi. Od lat 70. ubiegłego wieku prowadzono co najmniej 12 badań klinicznych nad zastosowaniem tkanki chrzęstnej w leczeniu raka.

Jedno badanie kliniczne z randomizacją nad zastosowaniem tkanki chrzęstnej w leczeniu raka zostało opublikowane w recenzowanym czasopiśmie naukowym. Badanie to porównywało leczenie z użyciem chrząstki rekina z placebo (nieaktywna substancja, która wygląda tak samo, jak substancja badana i jest podawana w ten sam sposób). Pacjenci otrzymywali również standardowe leczenie. U 83 chorych na zaawansowanego raka piersi lub chorych na zaawansowanego raka jelita grubego nie zaobserwowano różnicy w jakości życia ani we współczynniku przeżyć w obu porównywanych grupach.

 

Tkanka chrzęstna w proszku

Poniższe doniesienia pochodzą z badań klinicznych nad działaniem produktów zawierających tkankę chrzęstną w proszku.

Seria przypadków (zbiór szczegółowych informacji na temat pacjentów) dotycząca 31 pacjentów leczonych preparatem Catrix w zastrzykach i/lub doustnie:

Rak cofnął się (objawy i symptomy nowotworu ustąpiły) u 19 pacjentów, a następnie powrócił u połowy z nich. Niektórzy pacjenci otrzymywali również leczenie standardowe. W badaniu nie było grupy kontrolnej (grupy pacjentów, która nie otrzymuje badanej substancji w celu wykazania, czy testowany lek wykazuje działanie w porównaniu z placebo). Z powyższych powodów ta seria przypadków nie dowodzi skuteczności tkanki chrzęstnej w leczeniu onkologicznym.

Badanie kliniczne preparatu Cartilade przyjmowanego doustnie przez 60 pacjentów w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej.

Wszyscy pacjenci z wyjątkiem jednego poddani byli leczeniu standardowemu przed rozpoczęciem badania. Nowotwór przestał się rozwijać u 10 pacjentów w ciągu co najmniej 12 tygodni, a następnie zaczął ponownie rosnąć. Guz nie zmniejszył się, ani nie cofnął się u żadnego z pacjentów.

 

Tkanka chrzęstna w płynie

Poniższe doniesienia pochodzą z badań klinicznych nad działaniem produktów zawierających tkankę chrzęstną w płynie.

Badanie kliniczne preparatu Catrix u 9 pacjentów, u których nie było odpowiedzi terapeutycznej na radioterapię i/lub chemioterapię:

Catrix był podawany w postaci zastrzyków. U jednego z pacjentów obserwowano remisję przez ponad 39 tygodni, u pozostałych nie zaobserwowano odpowiedzi na leczenie preparatem Catrix.

W badaniach klinicznych nad bezpieczeństwem produktu AE-941/Neovastat, zawierającym chrząstkę rekina w płynie zaobserwowano niewielkie działanie szkodliwe.

Badanie kliniczne z randomizacją testowało wpływ preparatu AE-941/Neovastat na tworzenie się naczyń krwionośnych związane z gojeniem się ran po zabiegu chirurgicznym. W badaniu zaobserwowano, że jeden ze składników, który zapobiega tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych, może być przyswajany przez organizm, jeśli przyjmowany jest doustnie.

W badaniu klinicznym doustnego preparatu AE-941/Neovastat u 379 chorych na zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuca zaobserwowano brak różnicy w czasie przeżycia pomiędzy grupą pacjentów otrzymujących produkt zawierający chrząstkę rekina oraz chemioterapię a grupą przyjmującą placebo i chemioterapię. Pacjenci w obu grupach dobrze tolerowali leczenie.

 

7. Czy zgłaszano jakiekolwiek efekty uboczne związane ze stosowaniem tkanki chrzęstnej?

Efekty uboczne związane ze stosowaniem tkanki chrzęstnej są zazwyczaj łagodnie lub umiarkowane.

Najczęstsze skutki uboczne przyjmowania preparatu chrząstki wołowej Catrix obejmują:

  • stan zapalny w miejscu iniekcji,
  • nieprzyjemny smak w ustach,
  • uczucie dużego zmęczenia,
  • nudności,
  • rozstrój żołądka,
  • gorączkę,
  • zawroty głowy,
  • obrzęk moszny.

Najczęstsze efekty uboczne stosowania chrząstki rekina obejmują:

  • nudności,
  • wymioty,
  • skurcze jelit i/lub wzdęcia,
  • zaparcie,
  • ciśnienie krwi poniżej normy,
  • stężenie cukru we krwi powyżej normy,
  • ogólne osłabienie,
  • stężenie wapnia we krwi powyżej normy.

Najczęściej zgłaszanymi efektami ubocznymi leczenia preparatem chrząstki rekina AE–941/Neovastat są nudności, wymioty oraz rozstrój żołądka.

Zgłoszono jeden przypadek zapalenia wątroby u osoby stosującej chrząstkę rekina.

 

8. Czy tkanka chrzęstna została zarejestrowana przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do terapii onkologicznej w Stanach Zjednoczonych?

Amerykańską Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie zarejestrowała tkanki chrzęstnej we wskazaniu w ramach leczenia onkologicznego. Wiele produktów zawierających tkankę chrzęstną jest sprzedawanych w Stanach Zjednoczonych jako suplementy diety. Suplementy diety są produktami, które w założeniu mają uzupełniać dietę. Nie są to leki i nie mają one zapobiegać chorobom ani ich leczyć. Producent jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu oraz za to, aby etykieta zawierała prawdziwe informacje i nie wprowadzała w błąd. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie rejestruje suplementów diety i nie określa ich bezpieczeństwa ani skuteczności, zanim trafią one do sprzedaży.


Zmodyfikowano za: